زبان فارسی بر سه قسم است : فارسی باستانی یا (فرس قدیم) فارسی دری، فارسی پهلوی.





فارسی باستانی زبانی بوده است که در دوره سلطنت سلسله هخامنشی در کشور پارس که پایتخت آن شهر معروف استخر بوده بدان تکلم میکرده اند و چون پادشاهان هخامنشی که از کشور فارس برخاسته و تمام ایران را در تحت اختیار و اقتدار خویش در آورده اند زبان تمام مردم این کشور بزبان پارسی یا فارسی موسوم گردیده است.

فارسی دری زبانی است که در دوره سلسله ساسانی دربار ایران و مردم مدائن (تیسفون) پایتخت کشور بدان تکلم میکرده اند. و زبان غالب مردم خراسان و مشرق ایران نیز زبان فارسی دری بوده است و همان زبانست که بعد از اسلام رودکی، فردوسی، عنصری، فرخی بدان اشعار سروده اند و دری یعنی زبان منسوب به (در) و (دربار) و زبان رسمی و درباری دوره ساسانی فارسی دری بوده است.

فارسی پهلوی بر دو نوع بوده است : پهلوی اشکانی، پهلوی ساسانی. پهلوی اشکانی فارسی بوده است که در قسمت شمال ایران بدان تکلم میکرده اند. پهلوی ساسانی فارسی بوده است که در جنوب کشور ابران بدان تکلم میکرده اند. ابن مقفع که از دانشمندان و بلغاء بزرگوار ابرانست درباره زبان پهلوی چنین مینویسد :

زبان پهلوی منسوب به پهله است که نام پنج کشور و ولایت ایران بوده است و آن پنج کشور عبارت از ری، اصفهان، همدان، ماه نهاوند، آذربایجان بوده است.

ابن مقفع

راجع بزبان پهلوی در ریشه و اشتقاق آن تحقیقات مفصلی است که این کتاب گنجایش ذکر آن ندارد.

خط دوره هخامنشی موسوم بخط میخی است که از چپ براست نوشته و خوانده میشده و خط دوره ساسانی موسوم بخط پهلوی و از راست بچپ نوشته و خوانده میشده است.

---

آموزش بعدی : آموزش دستور زبان فارسی : حروف هجا