خوش آموز درخت تو گر بار دانش بگیرد، به زیر آوری چرخ نیلوفری را
جمع ها (Sums)، تفاضل ها (Differences)، حاصلضرب ها (Products)، و خارج قسمت ها (Quotients)
در این بخش به روش اصلی ترکیب یا جابجایی توابع برای شکل دهی به توابع جدید، نگاهی می اندازیم. همانند اعداد، توابع می توانند جمع زده شوند، تفریق شوند، ضرب شوند، و تقسیم گردند (به جز مواقعی که مخرج صفر باشد) تا توابعی جدیدی را تولید کنند. اگر \(f\) و \(g\) توابعی باشند، آن گاه به ازاء هر \(x\) که به دامنۀ هر دو تابع \(f\) و \(g\) متعلق باشد (یعنی، به ازاء \(x \in D(f) \cap D(g)\))، ما توابع \(f + g\)، \(f - g\)، و \(fg\) را با فرمول های زیر تعریف می کنیم:
$$(f+g)(x)=f(x)+g(x)\\
(f-g)(x)=f(x)-g(x)\\
(fg)(x)=f(x)g(x)
$$
توجه داشته باشید که علامت \(+\) در سمت چپ از معادلۀ اول نشان دهندۀ عملیات جمع توابع می باشد، در حالیکه \(+\) در سمت راست از این معادله به معنای جمع زدن اعداد حقیقی \(f(x)\) و \(g(x)\) می باشد.
همچنین در هر نقطه از \(D(f) \cap D(g)\) که در آن \(g(x) \ne 0\)، می توانیم تابع \(\frac{f}{g}\) را با این فرمول تعریف کنیم:
$$\biggl( \frac{f}{g} \biggr)(x)=\frac{f(x)}{g(x)} (\text{where } g(x) \ne 0)$$
همچنین توابع می توانند در ثابتها (constants) ضرب شوند: اگر \(c\) یک عدد حقیقی باشد، آن گاه تابع \(cf\) به ازاء تمامی \(x\) های موجود در دامنۀ \(f\) اینگونه تعریف می شود:
$$(cf)(x)=cf(x)$$
مثال 1
توابعی که با فرمولهای \(f(x)=\sqrt{x}\) و \(g(x)=\sqrt{1-x}\) تعریف شده اند، دارای دامنه های \(D(f)=[0,\infty)\) و \(D(g)=(-\infty,1]\) می باشند. نقاط مشترک بین این دامنه ها \([0,\infty) \cap (-\infty,1]=[0,1]\) می باشند.
جدول زیر فرمول ها و دامنه های ترکیبات جبری مختلف را برای این دو تابع نشان می دهد. ما همچنین \(f \cdot g\) را برای تابع حاصلضرب \(fg\) نوشته ایم.
نمودار تابع \(f+g\) از نمودارهای \(f\) و \(g\) همراه با افزودن مختصات های \(y\) متناظر \(f(x)\) و \(g(x)\) در هر نقطه از \(x \in D(f) \cap D(g)\) بدست آمده است، شکل \(\text{1.25}\) را ببینید. نمودارهای \(f+g\) و \(f \cdot g\) از مثال 1 در شکل \(\text{1.26}\) نشان داده شده اند.
$$(f+g)(x)=f(x)+g(x)\\
(f-g)(x)=f(x)-g(x)\\
(fg)(x)=f(x)g(x)
$$
توجه داشته باشید که علامت \(+\) در سمت چپ از معادلۀ اول نشان دهندۀ عملیات جمع توابع می باشد، در حالیکه \(+\) در سمت راست از این معادله به معنای جمع زدن اعداد حقیقی \(f(x)\) و \(g(x)\) می باشد.
همچنین در هر نقطه از \(D(f) \cap D(g)\) که در آن \(g(x) \ne 0\)، می توانیم تابع \(\frac{f}{g}\) را با این فرمول تعریف کنیم:
$$\biggl( \frac{f}{g} \biggr)(x)=\frac{f(x)}{g(x)} (\text{where } g(x) \ne 0)$$
همچنین توابع می توانند در ثابتها (constants) ضرب شوند: اگر \(c\) یک عدد حقیقی باشد، آن گاه تابع \(cf\) به ازاء تمامی \(x\) های موجود در دامنۀ \(f\) اینگونه تعریف می شود:
$$(cf)(x)=cf(x)$$
مثال 1
توابعی که با فرمولهای \(f(x)=\sqrt{x}\) و \(g(x)=\sqrt{1-x}\) تعریف شده اند، دارای دامنه های \(D(f)=[0,\infty)\) و \(D(g)=(-\infty,1]\) می باشند. نقاط مشترک بین این دامنه ها \([0,\infty) \cap (-\infty,1]=[0,1]\) می باشند.
جدول زیر فرمول ها و دامنه های ترکیبات جبری مختلف را برای این دو تابع نشان می دهد. ما همچنین \(f \cdot g\) را برای تابع حاصلضرب \(fg\) نوشته ایم.
نمودار تابع \(f+g\) از نمودارهای \(f\) و \(g\) همراه با افزودن مختصات های \(y\) متناظر \(f(x)\) و \(g(x)\) در هر نقطه از \(x \in D(f) \cap D(g)\) بدست آمده است، شکل \(\text{1.25}\) را ببینید. نمودارهای \(f+g\) و \(f \cdot g\) از مثال 1 در شکل \(\text{1.26}\) نشان داده شده اند.
لیست دوره های آموزش ریاضی در سایت خوش آموز
برای مشاهدۀ همۀ دوره های ریاضی اینجا کلیک کنید.
- دوره آموزشی رایگان ریاضی پایه و پیش جبر
- تمرینات دوره آموزشی ریاضی پایه و پیش جبر
- دوره آموزشی رایگان جبر 1
- دوره آموزشی رایگان جبر 2
- دوره آموزشی رایگان هندسه
- دوره آموزشی رایگان مثلثات
- دوره آموزشی رایگان پیش حسابان 1
- دوره آموزشی رایگان حسابان 1
- آموزش رایگان حسابان پیشرفته
برای مشاهدۀ همۀ دوره های ریاضی اینجا کلیک کنید.
نمایش دیدگاه ها (0 دیدگاه)
دیدگاه خود را ثبت کنید: