آیا رشتۀ حسابداری سخت است؟ به هیچ وجه. حسابداری نه تنها سخت نیست بلکه یکی از شیرین ترین رشته ها می باشد. شاید برخی فکر کنند حسابداری زیاد مهم نیست و اساساً شغل حسابدار زیاد حائز اهمیت نیست. باید خدمت این دسته از دوستان عرض کنم که برعکس تصور اشتباهشان، حسابداری بسیار حائز اهمیت است و اساساً قلب تپندۀ هر سازمان و شرکتی و حتی هر کسب و کار کوچکی، بخش مالی آن است. برای همین هم هست که در بسیاری از سازمان ها مدیران عامل ارشد را از بین مدیران مالی انتخاب می کنند، چرا که هیچ کس به اندازۀ مدیر مالی به سازمان و نیازهای آن اِشراف ندارد. امروز می خواهیم دید جدیدی از دنیای حسابداری به شما بدهیم و اگر با آن آشنا نیستید تا پایان این سفر ما را همراهی کنید، بعد از مطالعۀ این نوشتار خودتان به سادگی می توانید تصمیم بگیرید که حسابداری سخت است یا نه؟ اگر هم نیاز به منابع آموزشی بیشتری در این زمینه داشته باشید خوشبختانه مجموعه آموزش دروس حسابداری در اختیار شما می باشند.

حسابداری چیست؟

بیایید گفتگو را از این جا آغاز کنیم که اساساً حسابداری چیست؟ حسابداری به چگونگی ثبت تراکنش های مالی در یک کسب و کار می پردازد. دقت کنید که در حسابداری فقط تراکنش های مالی هستند که حائز اهمیت هستند و بر سایر جنبه های کسب و کار تمرکز نمی کند. بعد از اینکه تراکنش های مالی یا همان رویدادهای مالی ثبت و ضبط شدند، به کمک راهبرد هایی روشمند و ساختار یافته این اطلاعات دسته بندی می شوند و در اختیار یک سری افراد ذینفع قرار می گیرند. اطلاعات مالی و خلاصه شدۀ آنها در قالب صورتهای مالی به مدیران کسب و کار، سهامداران، و اساساً هر فرد و مجموعه دیگری که به آنها نیاز داشته باشد کمک فراوانی می کنند. قدرت حسابداری در فراگیر بودن آن است. شما در سراسر دنیا می توانید با یک صورت مالی استاندارد با همۀ اشخاص دیگری که به این زبان آشنا هستند ارتباط برقرار کنید و پیامتان را به سادگی مخابره کنید. در همین زمینه می توانید آموزش اصول حسابداری ۱ در فرادرس را ببینید.

حسابدار کیست؟

نقش حسابدار با توجه به تعریفی که از حسابداری ارائه دادیم مشخص می شود. در واقع حسابدار کسی است که حسابداری را انجام می دهد، به همین سادگی. با این حساب شغل حسابدار اینست که رویدادهای مالی یک سازمان را ثبت و ضبط کنید. آنها را طبقه بندی کنید و از آنها گزارش های مورد نیاز را بگیرد. خوشبختانه امروزه با وجود نرم افزارهای قدرتمند مالی و اداری، کار حسابدارها بسیار ساده تر هم شده است و از بسیاری از سختی هایی که در گذشته در این حرفه وجود داشته است رها شده اند. اگر در زمینۀ رشتۀ حسابداری اطلاعات بیشتری می خواهید رشته حسابداری | معرفی گرایش ها، حقوق و درآمد و بازار کار را ببینید.

اهمیت نرم افزارهای مالی در حسابداری

امروزه به لطف فناوری، نه تنها در حسابداری، بلکه در تمامی رشته های دیگر نیز نرم افزارها امور را ساده تر منظم تر کرده اند. در واقع یکی از مهمترین کارهای یک حسابدار در یک مجموعه اینست که چگونگی کار با نرم افزار مالی آن مجموعه را بیاموزد که معمولاً هم کار سختی نیست. سپس رویدادهای مالی را در قالب فرمهای آن نرم افزار وارد پایگاه داده می کند و در پایان به سادگی گزارش های مورد نیازش را که حسابدارهای حدود یک قرن پیش به سختی تهیه می کردند، به سادگی و تنها با چند کلیک تهیه می کند.

حساب چیست؟

واژۀ حساب در حسابداری اشاره به موجودیت خاصی دارد که برای تفکیک رویدادهای مالی به شیوه ای خاص کاربرد دارد. در حسابداری رویدادهای مالی را با اشکالی ساختار یافته تفکیک می کنند و در حساب های خاصی که مخصوص رویدادهای مختلفند ثبت و ضبط می کنند. برای اینکه درک بهتری از واژۀ حساب داشته باشید اجازه دهید چند تا از حساب های واقعی را برایتان نام ببریم:

• دارایی های ثابت: کلیۀ رویدادهای مالی مرتبط با اموال و اثاثیه یک کسب و کار را در این حساب نگهداری می کنند. به عنوان مثال اگر ویترینی برای یکی از فروشگاه های خود بخرید، عملیات مالی مرتبط با آن در حساب داراییهای ثابت ثبت می شود.
  
• وجوه نقد: هر نوع پول نقدی که از طرف حسابهایتان دریافت کنید یا به طرف حسابهایتان پرداخت کنید به نوعی با این حساب درگیر می شود.
  
• سرمایه: همانطور که از اسم این حساب مشخص است رویدادهای مالی مرتبط با سرمایه گذاری یا برداشت از سرمایه و مواردی از این قبیل در این حساب ثبت و ضبط می شود.
  
• ساختمان: اگر ساختمانی بخرید، یا بفروشید با این حساب درگیر می شود.
  
• زمین: اگر زمینی بخرید یا بفروشید با این حساب درگیر می شود.
  
• ...
  

حساب ها در حسابداری محدود به این چند نوع نمی شوند و معمولاً تنوع آنها به ندرت از صد حساب بالا می زند. بسته به بزرگی یا کوچکی هر کسب و کاری تعدادی حساب در آنجا وجود دارد که رویدادهای مالی را با آنها مدیریت می کنند. اگر کسب و کاری یک شرکت سهامی بزرگ باشد، تعدادی حساب برای مدیریت امور سهامداران خواهد داشت. اگر کسب و کاری یک شرکت تولیدی باشد، تعدادی حساب برای مدیریت عملیات مرتبط با تولید خواهد داشت. اگر کسب و کاری یک شرکت بازرگانی باشد، تعدادی حساب برای مدیریت عملیات مرتبط با کالا و خرید و فروش آن خواهد داشت. و به همین ترتیب این روند ادامه دارد. اما اشتراکات بین اینها بسیار زیاد است و اینطور نیست که تنوع آنها نامحدود و بی نهایت باشد. همانطور که پیشتر گفتیم در نهایت شما آمادگی این را باید داشته باشید که ماهیت بیست نوع حساب مختلف را درک کنید. بد نیست بدانید به حساب ها سرفصل های مالی نیز گفته می شود.

همانطور که حسابداری در سطح سازمان ها حائز اهمیت است، در زندگی شخصی نیز می تواند برای شما مفید باشد. در همین ارتباط آموزش اصول مدیریت مالی شخصی را مشاهده کنید.

معادلۀ حسابداری

پیشتر دربارۀ مفهوم حساب با شما صحبت کردیم. تمامی حساب هایی که در اینجا دیدید و موارد دیگری هم که ندیدید در سه دسته بندی اصلی قرار می گیرند. این دسته بندی ها عبارتند از:

• حساب های دارایی
• حساب های بدهی
• حساب های سرمایه

بعد از اینکه کلیۀ تراکنش های مالی سازمان در حسابها ثبت شد، با توجه به ماهیت هر حساب که در یکی از سه دستۀ بالا قرار دارد جمع آنها به شکل معادلۀ زیر در مقابل یکدیگر قرار می گیرند:

دارایی = بدهی + سرمایه

این معادله مهمترین قانون حسابداری است و علیرغم سادگی اش، بسیار پرمعنا و ریشه ای است. با همین معادلۀ به ظاهر ساده بسیاری از کنترل ها در حسابداری صورت می پذیرد و جلوی بسیاری از خطاها و اشتباهات و تقلب ها گرفته می شود.

مفهوم دورۀ مالی

معمولاً یک سال را به عنوان یک دورۀ مالی معرفی می کنند. در ایران دورۀ مالی شرکت ها از اول فروردین شروع می شود و تا 29 اسفند ادامه دارد. کل عملیاتی که در طول این یک سال تقویمی انجام می شود را تحت نام یک دورۀ مالی با عنوان سال مربوطه، مثلاً دورۀ مالی 1399، یا دورۀ مالی 1400، نامگذاری می کنند. در آغاز و پایان هر دورۀ مالی حسابدارها یک سری عملیات خاص را انجام می دهند که تحت نام عملیات افتتاحیه و عملیات اختتامیه شناخته می شود. در عملیات افتتاحیه یک سری کارهای ضروری و لازم برای آغاز یک دورۀ مالی (یا سال مالی) را انجام می دهند و در عملیات اختتامیه یک سری کارهای ضروری برای خاتمۀ یک دورۀ مالی را انجام می دهند. از جمله کارهای مهم پایان دوره می توان به بستن حساب ها و انتقال ماندۀ آنها به دورۀ مالی بعد اشاره کرد.

تقابل هزینه ها و درآمدها

اصل مهمی در حسابداری با نام تقابل هزینه ها و درآمد ها وجود دارد که طی آن، کلیۀ درآمدهای یک دورۀ مالی خاص با هزینه های همان دورۀ مالی خاص می روند و در نهایت اگر درآمدها از هزینه ها بیشتر باشد، در آن دورۀ مالی سود گزارش می شود و اگر هزینه ها از درآمدها بیشتر باشد، در آن دورۀ مالی زیان گزارش می شود. اهمیت این اصل در اینست که دقیقاً مشخص گردد هر هزینه یا هر درآمدی به کدام دورۀ مالی مرتبط است.

حساب های درآمد و حساب های هزینه در دسته بندی اصلی که بالاتر اشاره کردیم، در زیر مجموعۀ حساب سرمایه قرار می گیرند. یک نکتۀ مهم دیگر دربارۀ این حسابها اینست که به آنها حسابهای سود و زیانی نیز گفته می شود، زیرا سود یا زیان کسب و کار را مشخص می سازند.

حساب های دائم و حساب های موقت

یکی دیگر از مفاهیم مهم در حسابداری، حساب های دائم و حساب های موقت می باشند. همانطور که از اسم این حساب ها بر می آید تفاوت آنها در ماهیت دائم یا موقت بودنشان است. اما موقت بودن یا دائم بودن دقیقاً یعنی چه؟ از حساب های موقت شروع می کنیم. حساب های موقت اصلی، حساب های درآمد و هزینه هستند. دلیل اینکه این حساب ها را موقت می نامند اینست که ماندۀ آنها در پایان هر دورۀ مالی باید بسته شود. منظور از بسته شدن مانده اینست که طبق اصل تقابل هزینه ها با درآمدها ، آنها را با هم مقایسه می کنند و در نهایت هر کدام که بیشتر بود به عنوان سود یا زیان در حساب سرمایه ذکر می شود و ماندۀ این حساب ها صفر می گردد.

حالا که با حساب های موقت و مفهوم آن آشنا شدید، درک حساب های دائم کار آسانی می شود. بقیۀ حساب ها که موقت نیستند، دائمند. به همین سادگی!

صورت مالی چیست؟

یک سری گزارشات استاندارد حسابداری هستند که برای آنها اسامی مشخصی هم تعیین کرده اند. مانند ترازنامه (بیلان)، صورت سود و زیان، صورت گردش وجوه نقد و از این قبیل. به این گزارش ها صورتهای مالی گفته می شوند. اهمیت صورتهای مالی در اینست که زبان مشترکی بین تمامی حسابدارها هستند و از روی آنها افراد موجود در داخل مجموعه و افراد موجود در خارج از مجموعه به سادگی می توانند دربارۀ عملکرد مالی آن مجموعه قضاوت کنند. به همین دلیل هم هست که در جاهایی مثل بورس، صورتهای مالی را منتشر می کنند تا تصمیم گیرندگان بیرونی بتوانند دربارۀ کسب و کار قضاوت کنند. برای اطلاعات بیشتر در مورد علوم اقتصادی می توانید مجموعه آموزش علوم اقتصادی را ببینید.

اخلاق حرفه ای در حسابداری

یکی از موارد بسیار مهم در حرفۀ حسابداری اخلاق حرفه ای است. حسابدارها موظف به اصول اخلاقی می باشند. در واقع حسابدارها نه تنها در برابر مجموعۀ شان بلکه در برابر دولت و مردمشان نیز دارای وظیفه ای هستند. اگر متوجه شوند که مجموعه ای که به مدیریت امور مالی آن می پردازند در حال تخلفی است، یا سعی دارد که صورتهای مالی اش را درست گزارش نکند تا در نتیجۀ آن مثلاً مالیات کمتری بپردازد، اینجا وظیفۀ اخلاقی و حرفه ای حسابدار حکم می کند که سکوت نکند و آنها را رسوا کند.

نتیجه گیری درباره اینکه آیا رشته حسابداری سخت است؟

آنچه در این نوشتار به آن اشاره کردیم مهمترین رئوس امور مربوط به حسابداری و حسابدارها می باشد. حسابداری کار سختی نیست و معمولاً افراد با گذراندن یک دورۀ آموزشی خاص می توانند وارد این شغل شوند. یکی از مواردی که در مورد شغل حسابداری حائز اهمیت است و باید ذکر شود اینست که تجربه در آن نقش مهمی بازی می کند، شما برای ورود به دنیای حسابداری کار سختی پیش رو ندارید، اما در ادامه هر چقدر تجربۀ کاری شما بیشتر می شود، ارزشمندتر و ارزشمندتر می شوید، دلیل آنهم آشنایی بیشتر با ساز و کارهای مالی جاری هر کشور، قوانین مالیاتی و بیمه ای آن و سایر قوانین مربوطه می باشد. در واقع برخلاف برخی مشاغل فناوری که جوانها پیشرو تر هستند در حسابداری این مسن تر ها و باتجربه ترها هستند که رشتۀ امور را در دست دارند. خبر خوبش اینست که هر چقدر در این رشته با تجربه تر گردید به نسبت آن اهمیت شما در سازمان بیشتر می شود و به همان نسبت حقوق و مزایای دریافتی شما افزایش می یابد. حتی می توانید در آینده به عنوان حسابرس برسید که به نوعی بر روی کار حسابدارها کنترل و نظارت می کند. برای آشنایی بیشتر با حسابرسی، می توانید آموزش اصول حسابرسی پیشرفته فرادرس را ببینید.