بدون شک مهندسی عمران قدیمی ترین رشتۀ مهندسی جهان است. مهندسی عمران با محیط انسان ساخت سر و کار دارد و تاریخ آغاز آن به زمانی بر می گردد که اولین انسان سعی کرد تا سقفی را بالای سرش بسازد، شاید هم تاریخ مهندسی عمران به اولین تنۀ درختی باز گردد که برای عبور از رودخانه روی آن قرار دادند.

محیط انسان ساخت شامل بیشتر چیزهایی می شود که تمدن امروزی را تعریف می کنند. معمولاً اولین بناهایی که به ذهن انسان خطور می کنند، ساختمان ها و پل ها هستند، چرا که ساختمان ها و پل ها انگشت نما ترین بناهای حاصل از مهندسی سازه که یکی از زیر شاخه های مهندسی عمران می باشد، هستند. جاده ها، خطوط راه آهن، سیستم های مترو، و فرودگاه ها توسط مهندسان حمل و نقل ساخته می شوند که آن هم دسته بندی دیگری از مهندسی عمران می باشد. البته مواردی هم هستند که معمولاً از چشم ها دور می مانند. هر بار که شیر آب را باز می کنید، انتظار دارید که از آن آب بیرون بیاید، بدون اینکه به این موضوع فکر کنید که این مهندسان عمران هستند که این امر را برای شما شدنی کرده اند. شهر نیویورک یکی از چشمگیرترین سیستم های تأمین آب در دنیا را دارد، نیویورک روزانه میلیون ها لیتر آب با کیفیت را از بیش از صد کیلومتر دورتر دریافت می کند. این آب ها از کوه های کت اسکیلز (Catskill Mountains) سر چشمه گرفته اند. همچنین به نظر نمی رسد بیشتر مردم نگران این باشند که بعد از اینکه آب وظایفش را انجام داد و به آنها خدمت کرد، چه اتفاقی برایش می افتد. اهمیت این موارد زیست محیطی به حدی است که بیشتر بخش های دانشگاهی نام رشتۀ مهندسی عمران را به رشتۀ مهندسی عمران و محیط زیست تغییر داده اند. برای مشاهدۀ لیست کاملی از آموزش های این رشته می توانید از مجموعه آموزش مهندسی عمران منتشر شده در سایت فرادرس استفاده کنید.

• مجموعه آموزش مهندسی عمران -- کلیک کنید

این چند مثال ساده که در این جا ذکر کردیم، به ما نشان می دهد که مهندسی عمران بسیار فراتر از طراحی ساختمان ها و پل ها است. امروزه مهندسان عمران را می توان در صنعت هوا فضا، در حال طراحی هواپیماهای جت و ایستگاه های فضایی پیدا کرد؛ یا می توان آن ها را در صنعت خودرو و در حال تکمیل کردن ظرفیت حمل بار یک شاسی و بهبود قابلیت تصادف سپرها و درهای خودرو یافت؛ همچنین می توان مهندسان عمران را در صنعت کشتی سازی، صنعت برق، و بسیاری از صنایع دیگر که با سازه ها و تأسیسات درگیر هستند، یافت.

مهندسی عمران یک حرفۀ هیجان انگیز است، چرا که در پایان کار می توانید با افتخار نتایج کارتان را ببینید، نتیجۀ کار شما به عنوان یک مهندس عمران می تواند یک پل، یک ساختمان بلند، یک ایستگاه مترو و یا یک سد باشد، که برای سال ها و سال ها بخشی از تمدن باشد. در این نوشتار قصد داریم تا نگاهی به بهترین دانشگاه های ایران در رشتۀ هیجان انگیز مهندسی عمران بیندازیم و رتبه بندی های مختلف را اندکی رصد کنیم. در این مقاله ابتدا رتبۀ کلی دانشگاه ها را بررسی می کنیم و سپس به بررسی رتبه دانشگاه ها در رشتۀ مهندسی عمران می پردازیم.

رتبۀ دانشگاه های ایران در رنکینگ جهانی طبق آمار سایت QS

یکی از معتبرترین وبسایت هایی که رتبه بندی دانشگاه ها را با یکدیگر مقایسه می کند وبسایت QS به آدرس اینترنتی topuniversities.com می باشد. این وبسایت در سال \(2004\) افتتاح شد و از آن زمان تا کنون تبدیل به یکی از محبوب ترین منابع داده جهت مقایسۀ عملکرد دانشگاه ها در جهان شده است. این وبسایت علاوه بر اینکه با پارامترهای مختلفی دانشگاه ها را با یکدیگر مقایسه می کند و برای آنها رنکینگ مشخص می سازد، به طور مداوم نظر سنجی هایی را نیز بین دانشجویان در سراسر جهان برگزار می کند و ترجیحات دانشجویان را نیز گردآوری می کند.

اگر دربارۀ رشتۀ مهندسی عمران، نیاز به اطلاعات بیشتری داشته باشید می توانید از آموزش های مرتبط با رشته مهندسی عمران در سایت فرادرس استفاده کنید.

• رشته مهندسی عمران | معرفی گرایش ها، حقوق و درآمد و بازار کار — کلیک کنید

در حال حاضر جدیدترین رنکینگی که برای سال \(2022\) در سایت QS منتشر شده است، ده دانشگاه برتر دنیا به شرح زیر می باشند:

1. دانشگاه MIT آمریکا، با امتیاز \(100\)
   
2. دانشگاه آکسفورد انگلستان، با امتیاز \(99.5\)
   
3. دانشگاه استنفورد آمریکا، با امتیاز \(98.7\)
   
4. دانشگاه کمبریج انگلستان، با امتیاز \(98.7\)
   
5. دانشگاه هاروارد آمریکا، با امتیاز \(98\)
   
6. دانشگاه کالیفورنیای آمریکا، با امتیاز \(97.4\)
   
7. کالج امپریال لندن، انگلستان، با امتیاز \(97.3\)
   
8. موسسۀ فناوری فدرال سوئیس، با امتیاز \(95.4\)
   
9. دانشگاه UCL لندن، انگلستان، با امتیاز \(95.4\)
   
10. دانشگاه شیکاگو، آمریکا، با امتیاز \(94.5\)
    

بد نیست بدانید دانشگاه یازدهم در این رتبه بندی دانشگاه ملی سنگاپور، با امتیاز \(93.9\) می باشد. یعنی سنگاپور در کنار آمریکا، انگلستان و سوئیس قرار گرفته است و به لحاظ امتیازی فقط اندکی با مطرح ترین دانشگاه های دنیا فاصله دارد.

اما دانشگاه های ایران در کجای این لیست قرار دارند. متأسفانه نه تنها در بین یکصد دانشگاه مطرح دنیا اسمی از دانشگاه های ایران نیست، بلکه در بین \(300\) تای اول نیز نماینده ای از ایران نداریم. اولین نمایندۀ کشور ما، دانشگاه صنعتی شریف در رتبۀ \(381\) ام این رنگینگ قرار دارد.

1. دانشگاه صنعتی شریف، با امتیاز \(29.3\)، در رتبۀ \(381\)
   
2. دانشگاه امیر کبیر، با امتیاز \(25.3\)، در رتبۀ \(465\)
   
3. دانشگاه تهران، بدون امتیاز، در رتبۀ \(\text{521-530}\)
   
4. دانشگاه علم و صنعت ایران، بدون امتیاز، در رتبۀ \(541-550\)
   
5. دانشگاه شیراز، بدون امتیاز، در رتبۀ \(751-800\)
   
6. دانشگاه شهید بهشتی، بدون امتیاز، در رتبۀ \(1001-1200\)
   

متأسفانه هیچ دانشگاه دیگری از ایران در این رتبه بندی قرار نداشت و فقط همین شش دانشگاه در رتبه بندی سال \(2020\) در سایت QS موجود بود، امیدواریم در سال های آتی در این لیست اسامی بیشتری از دانشگاه های کشور عزیزمان ایران را بیابیم.

رتبۀ دانشگاه های ایران در رنکینگ آسیا طبق آمار سایت QS

همانطور که در بخش پیشین مقاله دیدید، در رنکینگ جهانی زیاد خوب نبودیم، در واقع اگر صادقانه تر بگوییم اصلاً خوب نبودیم. حالا بیاییم به سراغ رنکینگ آسیا و ببینیم در آسیا چه جایگاهی داریم. برای اینکه درک بهتری از دانشگاه های آسیا داشته باشیم ابتدا ده دانشگاه برتر آسیا در سال \(2021\) را لیست می کنیم.

1. دانشگاه ملی سنگاپور، با امتیاز \(100\)
   
2. دانشگاه تسینگ هوا چین، با امتیاز \(98.5\)
   
3. دانشگاه فناوری نانیانگ سنگاپور، با امتیاز \(98.2\)
   
4. دانشگاه هنگ کنگ، با امتیاز \(98\)
   
5. دانشگاه ژجیانگ چین، با امتیاز \(97.2\)
   
6. دانشگاه فودان چین، با امتیاز \(96.7\)
   
7. دانشگاه پکن، چین، با امتیاز \(96.6\)
   
8. دانشگاه علم و صنعت هنگ کنگ، با امتیاز \(95.2\)
   
9. دانشگاه مالایا مالزی، با امتیاز \(94.6\)
   
10. دانشگاه شانگهای جیائو تونگ چین، با امتیاز \(94.1\)
    

بد نیست بدانید رتبۀ یازدهم در این رنگینگ مربوط به دانشگاه کرۀ جنوبی با امتیاز \(94\) می باشد. نکتۀ جالب در مورد ده دانشگاه برتر آسیا اینست که در رتبۀ اول سنگاپور قرار دارد و نکتۀ بعدی اینکه سنگاپور، چین، هنگ کنگ و مالزی چهار کشور برتر آسیا به لحاظ رتبه بندی دانشگاه ها هستند و حتی خبری از ژاپن صنعتی و پیشرفته در این لیست نیست.

و اما برویم سراغ رتبه های مربوط به دانشگاه های ایران در رنکینگ آسیا. خبر بد اینکه متأسفانه در آسیا نیز در بین یکصد دانشگاه برتر جایگاهی نداریم. و خبر بدتر اینکه متأسفانه در بین بیش از \(700\) دانشگاه برتر آسیا که در این رنکینگ آمده بودند، حتی یک دانشگاه از ایران هم وجود نداشت.

اگر در حوزۀ مهندسی عمران به دنبال آموزش های جامعی می گردید، مجموعه آموزش مهندسی شهرسازی در فرادرس بهترین گزینه برای شماست.

• مجموعه آموزش مهندسی شهرسازی -- کلیک کنید

رتبۀ دانشگاه های ایران در رنکینگ جهانی طبق آمار سایت QS در رشتۀ مهندسی عمران و سازه

در ابتدا اشاره کنیم که این رنکینگ برای سال \(2021\) است و تا این لحظه هنوز آمار سال \(2022\) در سایت QS ارائه نشده است. طبق رویۀ بخش های قبلی این مقاله ابتدا ده دانشگاه برتر جهان در رشتۀ مهندسی عمران را بررسی می کنیم . بعد سراغ دانشگاه های ایران می رویم.

1. دانشگاه MIT آمریکا، با امتیاز \(96.2\)
   
2. دانشگاه ملی سنگاپور، با امتیاز \(95\)
   
3. دانشگاه صنعتی دلف هلند، با امتیاز \(93.2\)
   
4. دانشگاه کالیفرنیای آمریکا، با امتیاز \(92.7\)
   
5. دانشگاه کمبریج انگلستان، با امتیاز \(92.1\)
   
6. کالج امپریال لندن، انگلستان، با امتیاز \(91.9\)
   
7. دانشگاه فناوری نانیانگ، سنگاپور، با امتیاز \(90.5\)
   
8. دانشگاه تسینگ هوا چین، با امتیاز \(90.5\)
   
9. موسسۀ فناوری فدرال زوریخ سوئیس، با امتیاز \(90.3\)
   
10. دانشگاه EPFL سوئیس، با امتیاز \(89.2\)
    

شگفتی این لیست در اینست که دانشگاه ملی سنگاپور با پیشی گرفتن از دانشگاه های بزرگی همچون دانشگاه کمبریج، بعد از MIT در جایگاه دوم قرار دارد و در ضمن فقط اندک امتیازی با آن فاصله دارد و هر آینه است که جایگاه اول را نیز از آن خود کند. نکتۀ جالب بعدی اش اینست که سنگاپور در دانشگاه های برتر در رشتۀ مهندسی عمران، دو نماینده در بین ده دانشگاه برتر دارد.

و اما برویم سراغ رتبۀ دانشگاه های ایران، در رنکینگ جهانی و در رشتۀ مهندسی عمران.

1. دانشگاه صنعتی شریف، بدون امتیاز، در رتبۀ \(151-200\)
   

متأسفانه فقط همین یک دانشگاه از کشورمان در رنکینگ جهانی دانشگاه ها در رشتۀ مهندسی عمران قرار داشت. البته به شخصه در رشته های دیگر نیز چند جستجو انجام دادم و متوجه شدم که در رشتۀ علوم کامپیوتر و سیستم های اطلاعاتی کشور ما سه نماینده دارد که عبارت از دانشگاه شریف، دانشگاه تهران و دانشگاه امیر کبیر می باشند اما در رشتۀ مهندسی عمران وضعیت مطلوبی نداشتیم.


با پیشرفت فناوری، رشتۀ مهندسی عمران هم مانند هر رشتۀ دیگری به شدت با نرم افزارهای تخصصی در ارتباط می باشد که دانش آموختگان این رشته نباید از آنها غافل شوند،
جهت کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه توصیۀ ما به شما مجموعه آموزش نرم افزارهای مهندسی عمران می باشد. این آموزش ها توسط اساتید مجرب در سایت فرادرس تهیه و منتشر شده است.

• مجموعه آموزش نرم افزارهای مهندسی عمران -- کلیک کنید

بررسی رتبۀ دانشگاه ها بر اساس رنکینگ شانگهای

یکی دیگر از مراجع معتبر رتبه بندی دانشگاه های جهان، رنکینگ شانگهای به آدرس اینترنتی shanghairanking.com می باشد. در این بخش از مقاله رتبه بندی دانشگاه ها طبق این رنکینگ را نیز مورد بررسی قرار می دهیم. طبق رویۀ قبلی ابتدا به رتبه بندی جهانی و ده دانشگاه برتر دنیا می پردازیم. این آمارها برای سال \(2021\) می باشد و هنوز رنکینگ \(2022\) در این سایت منتشر نشده است.

1. دانشگاه هاروارد آمریکا، با امتیاز \(100\)
   
2. دانشگاه استنفورد آمریکا، با امتیاز \(75.9\)
   
3. دانشگاه کمبریج انگلستان، با امتیاز \(70.6\)
   
4. دانشگاه MIT آمریکا، با امتیاز \(69.5\)
   
5. دانشگاه کالیفرنیای آمریکا، با امتیاز \(66\)
   
6. دانشگاه پرینستون آمریکا، با امتیاز \(59.7\)
   
7. دانشگاه آکسفورد انگلستان، با امتیاز \(59.2\)
   
8. دانشگاه کلمبیا آمریکا، با امتیاز \(58\)
   
9. موسسۀ فناوری کالیفرنیا، آمریکا، با امتیاز \(57.9\)
   
10. دانشگاه شیکاگو، آمریکا، با امتیاز \(54.7\)
    

و اما بپردازیم به موضوع اصلی، یعنی رتبۀ دانشگاه های ایران در رنکینگ جهانی.

1. دانشگاه علم و صنعت ایران، با امتیاز \(\text{8-9}\)، در رتبۀ \(\text{801-900}\)
   
2. دانشگاه علوم پزشکی ایران، با امتیاز \(\text{10-11}\)، در رتبۀ \(\text{901-1000}\)
   

در رنگینگ شانگهای و در سال \(2021\) فقط دو دانشگاه از ایران وجود دارد.

در رنگینگ شانگهای و در سال \(2021\)، طبق تفکیک موضوعی و بر اساس رشتۀ مهندسی عمران، متأسفانه هیچ کدام از دانشگاه های ایران رتبه ای نداشتند. برای همین هم طبیعتاً ما هم لیستی برای ارائه در این زمینه نداریم.

رتبه بندی دانشگاه های ایران در ISC

در ایران پایگاه استنادی علوم جهان اسلام که به اختصار ISC خوانده می شود اقدام به رتبه بندی دانشگاه ها و موسسات پژوهشی ایران کرده است، البته متأسفانه رتبه بندی ISC تفکیک رشته ها را ندارد، با این حال بد نیست از آخرین رنکینگ ارئه شدۀ ISC که مرتبط به سال \(\text{1398-1399}\) می باشد مطلع باشیم. این رنکینگ بر اساس پارامترهایی همچون آموزش، پژوهش، فناوری و نوآوری، بین المللی سازی، اثر گذاری اقتصادی، خدمات اجتماعی، زیر ساخت و تسهیلات انجام پذیرفته و به هر کدام از این موارد امتیازاتی داده شده اند.

1. دانشگاه اصفهان، رتبۀ \(\text{1-15}\)، امتیاز \(\text{67.73-100}\)
   
2. دانشگاه تبریز، رتبۀ \(\text{1-15}\)، امتیاز \(\text{67.73-100}\)
   
3. دانشگاه تربیت مدرس، رتبۀ \(\text{1-15}\)، امتیاز \(\text{67.73-100}\)
   
4. دانشگاه تهران، رتبۀ \(\text{1-15}\)، امتیاز \(\text{67.73-100}\)
   
5. دانشگاه شهید بهشتی، رتبۀ \(\text{1-15}\)، امتیاز \(\text{67.73-100}\)
   
6. دانشگاه شهید چمران اهواز، رتبۀ \(\text{1-15}\)، امتیاز \(\text{67.73-100}\)
   
7. دانشگاه شیراز، رتبۀ \(\text{1-15}\)، امتیاز \(\text{67.73-100}\)
   
8. دانشگاه صنعتی اصفهان، رتبۀ \(\text{1-15}\)، امتیاز \(\text{67.73-100}\)
   
9. دانشگاه صنعتی امیر کبیر، رتبۀ \(\text{1-15}\)، امتیاز \(\text{67.73-100}\)
   
10. دانشگاه صنعتی خواجه نصیر الدین طوسی، رتبۀ \(\text{1-15}\)، امتیاز \(\text{67.73-100}\)
    
11. دانشگاه صنعتی شریف، رتبۀ \(\text{1-15}\)، امتیاز \(\text{67.73-100}\)
    
12. دانشگاه علامه طباطبایی، رتبۀ \(\text{1-15}\)، امتیاز \(\text{67.73-100}\)
    
13. دانشگاه علم و صنعت ایران، رتبۀ \(\text{1-15}\)، امتیاز \(\text{67.73-100}\)
    
14. دانشگاه فردوسی مشهد، رتبۀ \(\text{1-15}\)، امتیاز \(\text{67.73-100}\)
    
15. دانشگاه گیلان، رتبۀ \(\text{1-15}\)، امتیاز \(\text{67.73-100}\)
    
16. دانشگاه ارومیه، رتبۀ \(\text{16-30}\)، امتیاز \(\text{60.19-67.51}\)
    
17. دانشگاه الزهرا (س)، رتبۀ \(\text{16-30}\)، امتیاز \(\text{60.19-67.51}\)
    
18. دانشگاه بوعلی سینا، رتبۀ \(\text{16-30}\)، امتیاز \(\text{60.19-67.51}\)
    
19. دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته کرمان، رتبۀ \(\text{16-30}\)، امتیاز \(\text{60.19-67.51}\)
    
20. دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، رتبۀ \(\text{16-30}\)، امتیاز \(\text{60.19-67.51}\)
    
21. دانشگاه خوارزمی، رتبۀ \(\text{16-30}\)، امتیاز \(\text{60.19-67.51}\)
    
22. دانشگاه رازی، رتبۀ \(\text{16-30}\)، امتیاز \(\text{60.19-67.51}\)
    
23. دانشگاه زنجان، رتبۀ \(\text{16-30}\)، امتیاز \(\text{60.19-67.51}\)
    
24. دانشگاه سمنان، رتبۀ \(\text{16-30}\)، امتیاز \(\text{60.19-67.51}\)
    
25. دانشگاه شهید باهنر کرمان، رتبۀ \(\text{16-30}\)، امتیاز \(\text{60.19-67.51}\)
    
26. دانشگاه صنعتی سهند، رتبۀ \(\text{16-30}\)، امتیاز \(\text{60.19-67.51}\)
    
27. دانشگاه کاشان، رتبۀ \(\text{16-30}\)، امتیاز \(\text{60.19-67.51}\)
    
28. دانشگاه کردستان، رتبۀ \(\text{16-30}\)، امتیاز \(\text{60.19-67.51}\)
    
29. دانشگاه محقق اردبیلی، رتبۀ \(\text{16-30}\)، امتیاز \(\text{60.19-67.51}\)
    
30. دانشگاه یزد، رتبۀ \(\text{16-30}\)، امتیاز \(\text{60.19-67.51}\)
    
31. دانشگاه اراک، رتبۀ \(\text{31-45}\)، امتیاز \(\text{54.43-59.95}\)
    
32. دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، رتبۀ \(\text{31-45}\)، امتیاز \(\text{54.43-59.95}\)
    
33. دانشگاه پیام نور، رتبۀ \(\text{31-45}\)، امتیاز \(\text{54.43-59.95}\)
    
34. دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی، رتبۀ \(\text{31-45}\)، امتیاز \(\text{54.43-59.95}\)
    
35. دانشگاه حکیم سبزواری، رتبۀ \(\text{31-45}\)، امتیاز \(\text{54.43-59.95}\)
    
36. دانشگاه سیستان و بلوچستان، رتبۀ \(\text{31-45}\)، امتیاز \(\text{54.43-59.95}\)
    
37. دانشگاه شاهد، رتبۀ \(\text{31-45}\)، امتیاز \(\text{54.43-59.95}\)
    
38. دانشگاه شهرکرد، رتبۀ \(\text{31-45}\)، امتیاز \(\text{54.43-59.95}\)
    
39. دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، رتبۀ \(\text{31-45}\)، امتیاز \(\text{54.43-59.95}\)
    
40. دانشگاه صنعت نفت، رتبۀ \(\text{31-45}\)، امتیاز \(\text{54.43-59.95}\)
    

در پایان امیدوارم این اطلاعات و آمارهای ارائه شده برای شما سودمند واقع شوند.