لیسنینگ Lisening یا گوش دادن همراه با ریدینگ (خواندن)، رایتینگ (نوشتن) و اسپیکینگ (صحبت کردن) یکی از چهار مهارت اصلی در زبان آموزی است. درک اینکه لیسنینگ چیست کار سختی نیست، چون از همان آغاز کودکی ما با هنر شنیدن آشنا می شویم، در واقع اگر با خودمان رو راست باشیم، بهترین سطح از هنر شنیدن را در همان اوایل تولد داشتیم، برای همین هم هست که هر نوزادی با مهارت خوب شنیدن زبان مادری اش را می آموزد. در این مقاله سعی داریم تا روش هایی را به شما آموزش دهیم که به کمک آنها مهارت لیسنینگ تان را افزایش دهید. شنیدن نه تنها در درک صحبت های زبان خارجی که مشغول یادگیری اش هستید به شما کمک می کند، بلکه پایۀ اصلی اسپیکینگ (صحبت کردن) نیز می باشد. اگر در این زمینه آموزش های بیشتری ببینید، مقاله معرفی بهترین منابع یادگیری Lisening می تواند برای شما مفید باشد.

لیسنینگ چیست؟ چگونه مهارت لیسنینگ را تقویت کنیم؟

همانطور که پیشتر گفتیم Listening (لیسنینگ) همان شنیدن است که همۀ ما از بدو تولد با آن آشنا شده ایم و نیاز به تعریف پیچیده ای ندارد. شنوایی یکی از حواس پنجگانۀ انسان است که بخش زیادی از داده های ورودی به مغز از این کانال دریافت می شود. اگر بخواهیم کمی با دید تاریخی به این موضوع نگاه کنیم از روزی که بشر از زندگی انفرادی به زندگی اجتماعی روی آورد، یکی از اولین نیازهایش این بود که لازم دانستند از مافی الضمیر یکدیگر آشنا شوند تا بتوانند در غم ها و شادی ها همدیگر را یاری رسانند. ابزاری که بشر برای درک این ارتباط مورد استفاده قرار داد زبان است. البته در ابتدای امر این وسیله بسیار ناقص بود و به مرور زمان کامل تر و بهتر گشت. مسلماً برای اینکه آن اصوات آغازین انسان های اولیه به شکل زبان های پیشرفتۀ امروزی در آید هزاران سال زمان سپری شده است. البته تحقیق در اصل و ریشۀ زبان یک بحث کاملاً تخصصی و در حوزۀ زبان شناسی است که ما در اینجا قصد باز کردن این رشتۀ طولانی را نداریم، صرفاً اشارتی بدان کردیم که از این میان مشخص شود لیسنینگ چیست و چه اهمیتی دارد. اگر در مورد موضوع زبان شناسی شور یادگیری بیشتر دارید رهنمود ما به شما آموزش مقدماتی زبان شناسی در فرادرس می باشد که در نوع خود یکی از برجسته ترین ها است.

• آموزش مقدماتی زبان شناسی --کلیک کنید

دربارۀ بهترین دوستتان فکر کنید. آیا هر دوی شما تعلقات خاطر و علاقه مندی های یکسانی دارید؟ آیا هر دوی شما به چیزهای همانند فکر می کنید؟ آیا هر دوی شما یکسان می اندیشید؟ آیا هر دوی شما پوشش یکسانی دارید؟ به احتمال زیاد پاسخ شما به بیشتر سوالات بالا خیر است. و حکماً این امری طبیعی است. چرا که همه با هم متفاوتند. همۀ ما دلبستگی های متفاوتی داریم، متفاوت از دیگری می اندیشیم، پوشش متمایزی داریم، و بی گمان اسلوب های یادگیری متفاوتی هم داریم. درست است، هر کس متفاوت از سایرین می آموزد. بنابراین اگر می خواهید مهارت شنیدن (لیسنینگ) تان را بهبود ببخشید باید از سبک خاص خودتان پیروی کنید، و مسلماً سبک خاص شما روشی است که برای شما بهتر جواب می دهد. برخی افراد در کلاس درس بهتر می آموزند، شماری ترجیح می دهند که در خانه و با روش های خودآموز پیش روند. به هر حال مشی خاص شما هر چه که باشد باید آن را بیابید و مطابق آن پیش بروید.

شنیدن (لیسنینگ) مهارتی است که نیاز به توجه کامل شما دارد، برای همین هر چیزی که منجر به افزایش توجه شما می شود می تواند برایتان سودمند باشد. به عنوان مثال اگر به موضوعی گوش می دهید که علاقه ای به آن ندارید و صرفاً به دلیل یادگیری انگلیسی و افزایش مهارت لیسنینگ آن را گوش می کنید، همین الان این کار را متوقف کنید، چون بهره وری شما به شدت پایین خواهد بود. در مقابل اگر سوژۀ شما باب میلتان باشد، با عطش فراوان به آن گوش خواهید داد و حتی اگر سطح آن نسبت به سطح زبان آموزی شما بالاتر هم باشد، نمی تواند جلوی این عطش گوش دادن شما را بگیرد. پس فراموش نکنید یکی از مهمترین راه های بهبود مهارت لیسنینگ اینست که موضوعاتی را برای گوش دادن انتخاب کنید که صرفنظر از تأثیر آن در افزایش مهارت های شنیداری شما و مستقل از جنبۀ یادگیری زبان، اشتیاق فراوانی به یادگیری خود آن موضوع داشته باشید.

جملات را بشنوید و نه کلمات را

شاید عنوان این بخش برایتان عجیب باشد، مگر می توان کلمات را نشنید و فقط جملات را شنید، مگر جمله مرکب از دسته ای از کلمات نمی باشد. لیسنینگ (شنیدن) مهارتی است که برای خوب صحبت کردن ضرورت دارد، برای اینکه خوب بشنویم و متعاقب آن بتوانیم خوب صحبت کنیم، یکی از تکنیک هایی که اساتید فن پیشنهاد کرده اند اینست که به جای تمرکز روی کلمات بر روی جملات تمرکز کنید. سعی نکنید کلمه به کلمه بشنوید و کلمات را حفظ کنید. اگر می خواهید شنوندۀ خوبی باشید، همیشه سعی کنید جمله به جمله بشنوید و تصویری از جمله را به ذهنتان بسپارید.


برای درک بهتر این موضوع به فرآیند فارسی صحبت کردن خودمان دقت کنید. ما هیچ وقت به صورت کلمه به کلمه با یکدیگر صحبت نمی کنیم، در ذهن ما مجموعۀ زیادی از جملات متنوع وجود دارد که برای هر موقعیت خاص از یکی از آن جملات استفاده می کنیم، در واقع صحبت های ما بیشتر از آنکه متشکل از کلمات باشد، مجموعه ای از جملات مختلف می باشد. اگر در لابلای صحبت با کسی بشنوید که می گوید "در را بگشای"، برایتان کمی نامأنوس خواهد بود. در حالیکه این جمله به لحاظ ادبی و املایی هیچ اشکالی هم ندارد. اشکال کار کجاست که نمی توانید با آن خوب ارتباط برقرار کنید، برای اینکه شما این را همیشه به شکل جملۀ "در را ببند" شنیده اید، در اصل شما جمله را حفظ کرده اید و نه کلمه را. اساساً خیلی وقت ها ما جملات طرف مقابلمان را کامل به صورت کلمه به کلمه نمی شنویم، چند کلمۀ کلیدی از لابلای آن را می شنویم و ذهن ما به سرعت در داده هایش جستجو می کند و اولین جمله ای را که با آن مطابق می کند در صدر نتایج جستجو به شما نشان می دهد و شما پیام آن جمله را در ذهنتان تصویر سازی می کنید. در صورتی که می خواهیدمهارت لیسنینگ، رایتینگ و سایر مهارت های زبانی خود را افزایش دهید، پیشنهاد ما استفاده از آموزش های فرادرس در زبان انگلیسی می باشد؛ به همین منظور می توانید وارد لینک زیر شوید:

• آموزش آنلاین زبان انگلیسی — کلیک کنید

در سایر کشورها هم همین گونه است. آنها جمله به جمله با هم ارتباط برقرار می کنند و اینگونه پیام ها، افکار و عقاید و ایده هایشان را با یکدیگر به اشتراک می گذارند. پس اگر می خواهید شنوندۀ خوبی باشید، سعی کنید این مهارت را در خودتان تقویت کنید و حتی اگر تاکنون این گونه عمل نکرده اید، از این به بعد به جای تمرکز بر روی شنیدن کلمات، بر روی شنیدن جملات متمرکز شوید. یکی از کسانی که در این زمینه تحقیقات مفصلی را انجام داده است دکتر جیمز آشر (Dr. James Asher) است. او اثبات کرد که یادگیری با جملات دست کم \(4\) تا \(5\) برابر بهتر و سریعتر از یادگیری با کلمات است. علاوه بر این مشخص شد که دانش آموزانی که جمله می آموزند در درک گرامر نیز بسیار بهتر عمل می کنند. در واقع این دانش آموزان گرامر را به صورت طبیعی می آموزند، مثل کودکان فارسی زبان ما که بدون دانستن گرامر کاملاً روان فارسی صحبت می کنند، تا بحال با خودتان فکر کرده اید که کودک چگونه این قدر قشنگ و صحیح جمله بندی می کند، مگر او گرامر می داند که بدون اشتباه دستوری کلمات را کنار هم می چیند و اینگونه جمله بندی می کند. راز این روان صحبت کردن کودک هم اینست که او جملات را شنیده و ضبط کرده است.

لیسنینگ مهمترین مهارت زبان آموزی است

دوستانی دارم که چندین سال است در کلاس های زبان آموزی شرکت می کنند. آنها مطابق با بهترین متدها و آموزش های روز دنیا پیش می روند. آموزش هایی که توسط دانشگاه های بزرگی همچون آکسفورد، کمبریج، و ... ایجاد شده اند. اما جالب اینجاست که بعضاً حتی بعد از چند سال حضور مداوم و مستمر در دوره های آموزشی هنوز توانایی خوب شنیدن یا خوب صحبت کردن را ندارند. اشکال کار کجاست؟ یکی از اشکالات عمده و اصلی تأکید بیش از حد بر روی گرامر است و غفلت از اهمیت لیسنینگ (شنیدن) است. همانطور که گفته شد لیسنینگ و سپس مکالمه از مهم ترین ارکانی هستند که یک زبان آموز باید به آن های مسلط باشد. برای همین منظور می توانید به آموزش زیر مراجعه بفرمایید:

• آموزش مکالمه زبان انگلیسی — کلیک کنید

فراموش نکنید که در فرآیند یادگیری یک زبان جدید مهمترین چیز، شنیدن (لیسنینگ) است. بیایید با خودمان رو راست باشیم، ما از کودکی چگونه زبان فارسی را یاد گرفتیم. صد البته که با شنیدن آن را آموختیم. پس چرا این موضوع به این مهمی را محور اصلی آموزش هایمان قرار نمی دهیم. اگر می خواهید زبان آموز خوبی باشید، توصیه اکید من به شما اینست که هر روز به تمرین شنیدن (لیسنینگ) بپردازید و ابدا از اهمیت آن غافل نشوید. در اینجا نمی خواهم بگویم که گرامر هیچ ارزشی ندارد، قطعاً هر چقدر بیشتر در مطالب پیرامون زبان بدانید، درک شما عمیقتر و بهتر می شود، اما فراموش نکنید که ما با گوش هایمان زبان را یاد می گیریم، حتی نه با چشم هایمان. در اینجا برای موفقیت در هر زبان خارجی سه توصیۀ مهم برایتان دارم: توصیه اول اینست که گوش کنید، توصیه دوم اینست که گوش کنید، و توصیه سوم من هم اینست که بیشتر گوش کنید!


توصیه دیگر من به شما اینست که سعی نکنید که خیلی سریع سطوح را پشت سر بگذارید و پیش بروید، به عنوان مثال اگر یک مجموعه فایل صوتی یا تصویری آموزش انگلیسی دارید که متشکل از بیست آموزش جداگانه است، سعی نکنید هر کدام را فقط یک بار بشنوید و سپس فایل بعدی، فایل بعدی، و همینطور تا آخر. روی فایل اول تمرکز کنید، آن را ده بار، بیست بار، یا اگر هم لازم باشد سی بار گوش کنید. آن را بارها و بارها گوش کنید و تکرار کنید. سعی کنید هر کلمه و هر عبارت را عمیق بیاموزید. این را در اعماق باورهایتان بگنجانید که یادگیری آسان و عمیق بهترین نوع یادگیری است. باور کنید اگر شما آن فایل اول را سی بار گوش کنید بسیار بهتر از کسی که پنج تا دوره مشابه آن را کامل گذرانده اما در آن عمیق نشده است پیشرفت می کنید. هنگامی که تعداد زیادی کلمه، عبارت و جمله را در زمان کوتاهی می آموزید، به همان نسبت هم سریع آن ها را فراموش خواهید کرد. راز یادگیری یک زبان خارجی مثل انگلیسی اینست که تک تک کلمات، عبارات، و جملات را عمیقاً درک کنید و بارها از آنها در جملات مختلف استفاده کنید. اگر به دنبال منابع آموزشی کاملی جهت یادگیری زبان های دیگر می باشید، مجموعه آموزش زبان خارجی در فرادرس مناسب شما می باشد.

• مجموعه آموزش زبان خارجی --کلیک کنید

با خوب شنیدن گرامر را به صورت طبیعی یاد بگیرید. وقتی با شنیدن گرامر را می آموزید، به صورت اتوماتیک هم از آن استفاده خواهید کرد. دیگر به خودتان فشار نخواهید آورد که در این موقعیت باید \(\text{go}\) را به کار ببرم یا went را. چون بارها و بارها آن را شنیده اید اتوماتیک وار شکل درست زمان آن را ادا خواهید کرد. حتی به آن فکر هم نخواهید کرد. حتی کوچکترین سعی و تلاشی برای درست ادا کردن آن نخواهید کرد. باز تأکید می کنم که بزرگترین راز یادگیری زبان انگلیسی، آن چیزی است که عمدتاً افراد بیشتر از آن غافلند. شما باید گرامر را با گوش دادن مداوم به زبان مربوطه بیاموزید و بهترین روش هم اینست که یک داستان تکراری را بارها و بارها بشنوید. دوستی دارم که بعد از گذراندن چهار ترم زبان جملۀ Yesterday I GO to school را بیان کرد. به نظر شما که این مقاله را خوانده اید چرا این اشتباه ساده را انجام داد؟!


همچنین پیشنهاد می کنیم سایر مقالات مرتبط با زبان های خارجی را نیز مطالعه بفرمایید:

• آموزش زبان ترکی استانبولی
• جملات کوتاه زیبا به زبان آلمانی