دستور tail آخرین قسمت (به طور پیش فرض 10 خط آخر) یک یا چند فایل یا داده pipe شده را نمایش می دهد. همچنین می توان از آن برای مانیتور کردن تغییرات فایل در لحظه هم استفاده کرد.


یکی از رایج‌ترین کاربردهای دستور tail، دیدن و تجزیه و تحلیل گزارش‌ها و فایل‌هایی است که در طول زمان تغییر می‌کنند، معمولاً با ابزارهای دیگری مانند grep ترکیب می‌شوند.


در این آموزش نحوه استفاده از دستور tail لینوکس را همراه با مثال های عملی مورد بررسی قرار خواهیم داد.
قبل از اینکه به نحوه استفاده از دستور tail بپردازیم، اول با سینتکس آن آشنا می شویم. Syntax کلی دستور tail بصورت زیر می باشد:

tail [OPTION]... [FILE]...

در خصوص OPTION که جلوتر صحبت می شود. در واقع گزینه هایی است که در دستور tail استفاده می شود و رفتار tail را کنترل می کند. دستور tail می تواند یک یا چند فایل را به عنوان ورودی قبول کند که آنها را بخواند و حتی می توانید هیچ فایلی را به عنوان ورودی به این دستور پاس ندهید. اگر FILE مشخص نشده باشد، یا زمانی که FILE - است tail ورودی را می خواند.

نحوه استفاده از دستور tail در لینوکس

دستور tail در ساده ترین شکل خود در صورت استفاده بدون هیچ گزینه ای، 10 خط آخر را نمایش می دهد.

tail filename.txt

از گزینه n- برای مشخص کردن تعداد خطوطی که باید نشان داده شود، استفاده کنید:

tail -n NUMBER filename.txt

همچنین می توانید حرف n را حذف کنید و فقط از خط فاصله (-) و عدد (بدون فاصله بین آنها) استفاده کنید. مثلا برای نمایش 50 سطر آخر یک فایل به نام filename.txt می توایند بصورت زیر دستور را اجرا کنید:

tail -n 50 filename.txt

دستور زیر هم دقیقا مانند دستور فوق عمل می کند و هیچ فرقی با هم ندارند:

tail -50 filename.txt

گزینه c- امکان نمایش تعداد مشخصی بایت را فراهم می کند:

tail -c NUMBER filename.txt

به عنوان مثال، برای نمایش 500 بایت آخر از فایلی با نام filename.txt باید دستور زیر را اجرا کنید:

tail -c 500 filename.txt

همچنین می توانید از پسوند ضرب کننده بعد از عدد برای تعیین تعداد بایت هایی که می خواهید نمایش داده شود، استفاده کنید. b آن را در 512 ضرب می کند، kB آن را در 1000 ضرب می کند، K آن را در 1024 ضرب می کند، MB آن را در 1000000 ضرب می کند، M آن را در 1048576 ضرب می کند و همین طور الی آخر....
دستور زیر پنج کیلوبایت آخر (2048) فایل filename.txt را نمایش می دهد:

tail -c 2k filename.txt

برای مانیتور کردن تغییرات یک فایل از گزینه f- استفاده کنید:

tail -f filename.txt

این گزینه به ویژه برای مانیتور کردن لاگ فایل ها مفید است. به عنوان مثال، برای نمایش 10 خط آخر فایل var/log/nginx/error.log و مانیتور کردن فایل برای آپدیت هایی که می شود، باید از دستور زیر استفاده کنید:

tail -f /var/log/nginx/error.log

برای قطع کردن دستور tail آنهم در وضعیتی که در حال مانیتور کردن یک فایل است، Ctrl+C را فشار دهید.
اگر چندین فایل به عنوان ورودی دستور tail تعیین شود، ده خط آخر هر فایل را نمایش می دهد.

tail filename1.txt filename2.txt

شما می توانید از همان گزینه هایی که هنگام نمایش یک فایل استفاده کرده اید، استفاده کنید.
مثال زیر 20 خط آخر فایل های filename1.txt و filename2.txt را نشان می دهد:

tail -n 20 filename1.txt filename2.txt

دستور tail را می توان با هدایت کردن خروجی از/به سایر ابزارها با استفاده از pip ها در ترکیب با دستورات دیگر استفاده کرد.
به عنوان مثال برای مانیتور کردن فایل apache access log و تنها نمایش خطوطی که حاوی آدرس آی پی 192.168.42.12 هستند، باید به فرم زیر دستور را اجرا کنید:

tail -f /var/log/apache2/access.log | grep 192.168.42.12

دستور ps زیر 10 فرآیند در حال اجرا را که بر اساس میزان مصرف CPU مرتب شده اند را نمایش می دهد:

ps aux | sort -nk +3 | tail -5