تیروئید غده ای است به شکل پروانه در جلوی گردن در پایین حنجره و بالای استخوانهای ترقوه، تیروئید دو نوع هورمون ترشح می کند به نام های T3 و T4 کار این هورمون ها تنظیم چگونگی مصرف و ذخیره انرژی در بدن است.


در حقیقت تیروئید مسئول تنظیم سوخت و ساز بدن می باشد. عملکرد تیروئید توسط غده دیگری در بدن به نام هیپوفیز تنظیم می شود. هیپوفیز در مغز قرار دارد و با ترشح هورمون محرک تیروئید، باعث افزایش ترشح هورمونهای تیروئید می شود. تیروئید ممکن است دچار کم کاری یا پرکاری شود.

انواع اختلالات تیروئیدی

• کم کاری غده تیروئید
• پر کاری غده تیروئید
• گواتر
• گره های غده تیروئیدی
• سرطان غده تیروئید

پر کاری تیروئید

پر کاری تیروئید تولید بیش از حد هورمون تیروئید را نشان می دهد، که یک وضعیت کم تر عمومی شایع تری نسبت به کم کاری تیروئید است. علائم پر کاری تیروئید غالباً به افزایش سوخت و ساز مربوط می شوند. هنگامی که دچار پرکاری تیروئید می شوید، بدن شما مقدار زیادی هورمون‌های تیروئید T3 و T4 تولید می‌کند.
از آنجایی که این هورمون‌ها متابولیسم بدن را تنظیم می‌کنند، داشتن میزان زیادی از آن ها باعث افزایش متابولیسم و سریع شدن برخی از فرآیندهای بدن خواهد شد. مقادیر زیاد تیروکسین T4 و تریودوتیرونین T3 می‌تواند باعث افزایش متابولیک شده که به این حالت هایپرمتابولیک گفته می‌شود. پرکاری تیروئید می‌تواند باعث ایجاد فیبریلاسیون دهلیزی شود، که یک آریتمی خطرناک بوده و می‌تواند منجر به سکته مغزی و نارسایی احتقانی قلب شود.
غده تیروئید در قسمت جلوی گردن قرار دارد و هورمون‌هایی را کنترل می‌کند که به تنفس، ضربان قلب، سیستم عصبی، وزن، دمای بدن و بسیاری از کارکردهای دیگر بدن مرتبط هستند.
با پرکاری تیروئید، روند عملکرد بدن سرعت یافته و ممکن است علائم دیگری در فرد همچون عصبانیت، اضطراب، ضربان قلب سریع، لرزش دست، تعریق بیش از حد، کاهش وزن و مشکلات خواب ایجاد شود.
پرکاری غده تیروئید ممکن است، در اثر گواتر سمی گره یا مولتی مدولر ایجاد شود. در این صورت توده‌ها یا گره‌هایی که در غده تیروئید وجود دارند باعث می‌شوند تیروئید مقادیر زیادی هورمون‌ بسازد.
علاوه بر این التهاب غده تیروئید ناشی از ویروس یا مشکل در سیستم ایمنی بدن است و می تواند به طور موقت باعث علائم پرکاری تیروئید شود.دریافت بیش از حد ید از طریق غذاها، مکمل‌ها یا داروهای حاوی ید مانند آمیودارون باعث تولید هورمون غده تیروئید می شود. برخی از خانم‌ها نیز، ممکن است در دوران بارداری یا در سال اول پس از زایمان دچار پرکاری تیروئید شوند.

سایر علل پرکاری تیروئید عبارتند از:

• مصرف ید اضافی که یک ماده اصلی در T4 و T3 است.
• تیروئیدیت یا التهاب تیروئید که باعث خروج T4 و T3 از غده می‌شود.
• تومورهای تخمدان یا بیضه
• تومورهای خوش خیم تیروئید یا غده هیپوفیز
پرکاری تیروئید دلایل زیادی دارد و خوشبختانه تعدادی از گزینه‌های درمانی برای این امر وجود دارد. مهم این است که اگر فکر می‌کنید علائم پرکاری تیروئید دارید باید با یک پزشک متخصص صحبت کنید.
شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید، اختلال خود ایمنی بیماری گریوز است. در این اختلال بدن یک پادتن به نام ایمونوگلوبولین تحریک کننده تیروئید (TSI) ایجاد می کند، که باعث تولید بیش از حد هورمون تیروئید در غده تیروئید خواهد شد. بیماری گریوز به صورت ارثی شیوع پیدا کرده و بیشتر در زنان مشاهده می‌شود.

علائم و نشانه های پر کاری تیروئید می تواند شامل موارد زیر باشد:

• خستگی یا ضعف عضلانی
• لرزش دست
• نوسانات خلقی
• عصبانیت یا اضطراب
• ضربان قلب سریع
• تپش قلب یا ضربان قلب نامنظم
• خشکی پوست
• مشکل خواب
• کاهش یا افزایش وزن
• افزایش حرکات روده
• تغییر اشتها (کاهش یا افزایش)
• خستگی
• عدم تحمل گرما
• افزایش تعریق
• تحریک پذیری
• دوره‌های قاعدگی سبک
• اختلالات روانی
• ضعف عضلانی
• مشکلات باروری
• تنگی نفس
• فلج ناگهانی
• لرزیدن یا لرزش
• سرگیجه
• نازک شدن مو
• خارش و کهیر
• افزایش احتمالی قند خون
• چشم‌های بیرون زده
همه مبتلایان به پرکاری تیروئید تمامی علائم ذکر شده را تجربه نخواهند کرد. با این حال علائم ذکر شده در برخی از افراد، ممکن است منجر به ایجاد گواتر شود. گواتر یک غده تیروئید بزرگ بوده که به شکل ورم در قسمت جلوی گردن مشاهده می‌شود.

تشخیص پرکاری تیروئید

پرکاری تیروئید براساس علائم، معاینه بدنی و آزمایش خون برای اندازه گیری سطح هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) و هورمون‌های تیروئید T3 و T4 تشخیص داده می‌شود.
برخی مواقع ممکن است پزشک تصمیم بگیرد که فرد سونوگرافی یا اسکن پزشکی هسته‌ای تیروئید را انجام دهد تا بفهمد آیا گره‌ای در تیروئید وجود دارد، یا تیروئید ملتهب و بیش فعال است یا خیر.
هیپوفیز مرتباً سطح هورمون تیروئید را کنترل می‌کند و اگر کمترین مقدار هورمون تیروئید را در خون حس کند تولید TSH را متوقف می‌کند. در نتیجه یک TSH با خون پایین به شدت نشان می‌دهد که تیروئید به تنهایی هورمون تولید می‌کند. اولین قدم برای تشخیص تیروئید انجام یک آزمایش کامل پزشکی و معاینه بدنی است.

علاوه بر این برای تشخیص پرکاری تیروئید، آزمایش‌های دیگری نیز انجام می شود:

تست کلسترول

ممکن است پزشک در این امر نیاز به بررسی میزان کلسترول داشته باشد.کلسترول پایین می‌تواند نشانه بالا رفتن میزان متابولیکی باشد که در بدن به سرعت از طریق کلسترول می‌سوزد.

T4 و T3

این آزمایشات میزان هورمون تیروئید T4 و T3 در خون را اندازه گیری می‌کند.

تست سطح هورمون تحریک کننده تیروئید

هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) یک هورمون غده هیپوفیز است که غده تیروئید را برای تولید هورمون تحریک می‌کند. هنگامی که سطح هورمون تیروئید نرمال یا زیاد باشد TSH باید پایین‌تر باشد. TSH غیر عادی کم می‌تواند اولین علامت پرکاری تیروئید باشد.

آزمایش تری گلیسیرید

ممکن است در این بخش سطح تری گلیسیرید نیز آزمایش شود. مشابه کلسترول پایین، تری گلیسیریدهای پایین نیز می‌تواند نشانه‌ای از بالا رفتن میزان متابولیسم بدن باشد.

اسکن و جذب تیروئید

این آزمایش به پزشک امکان می‌دهد تا متوجه شود تیروئید بیش فعال است یا خیر و نشان می‌دهد که آیا کل تیروئید یا فقط یک ناحیه از غده باعث ایجاد بیش فعالی شده است یا خیر.

سونوگرافی

سونوگرافی می‌تواند اندازه کل غده تیروئید و همچنین هر توده موجود در آن را اندازه گیری کند. پزشکان می‌توانند از سونوگرافی استفاده کنند تا متوجه توده‌ای جامد یا کیستیک شوند.

اسکن CT یا MRI

می‌تواند نشان دهد آیا تومور هیپوفیز وجود دارد که باعث ایجاد این بیماری شده است یا خیر.

انواع درمان پرکاری غده تیروئید

درمان با دارو

مصرف داروهای ضد تیروئیدی که در تولید هورمون‌های تیروئید تداخل دارند.

درمان با ید رادیواکتیو

این درمان برای آسیب رساندن به سلول‌های سازنده هورمون‌های تیروئید استفاده می‌شود. در موارد نادری که این روش‌ها برای زنان پاسخگو نباشد یا عوارض جانبی داشته باشد که ممکن است، جراحی برای برداشتن تیروئید یا یک قسمت از کل غده لازم باشد.

عمل جراحی

ممکن است یک بخش یا تمام غده تیروئید در روش جراحی غده تیروئید خارج شود که در این روش بیشتر افراد به خوبی به این درمان پاسخ می‌دهند. جراحی تیروئید خطرات زیادی دارد و پزشک در این جراحی بخش بزرگی از تیروئید را خارج می‌کند، از این رو ممکن است بیمار بقیه عمر خود مجبور به مصرف لووتیروکسین شود.
انتخاب روش درمانی به شدت و علائمی همچون سن، بارداری و شرایط دیگر که ممکن است فرد داشته باشد بستگی دارد.