پرکاری تیروئید (هیپرتیروئیدیسم) زمانی اتفاق می افتد که غده تیروئید بیش از حد دو هورمون تیروکسین و تری یدوتیرونین را تولید کند.


پرکاری غده تیروئید ، می تواند کل بدن و بسیاری از عملکردهای بدن را تحت تأثیر قرار دهند. ترشح بیش از حد هورمون های تیروئید باعث افزایش متابولیسم می شود که بیشتر علائم را به خود اختصاص می دهند.


پرکاری تیروئید دومین اختلال شایع اندوکرینی پس از بیماری دیابت شیرین می باشد. شایعترین نوع پرکاری تیروئید بیماری گریوز 18 است که علت آن تحریک غیرطبیعی غده تیروئید توسط ایمونوگلوبولین های موجود در گردش خون و در نتیجه برونده بیش از حد هورمون های تیروئیدی می باشد. این بیماری در زنان هشت برابر شایع تر از مردان است. میزان بالای هورمون این غده می تواند سوخت و ساز بدن را سرعت بخشیده و علائمی به شرح زیر داشته باشد:
• عصبی و مضطرب بودن
• فعالیت بیش از اندازه (بیمار قادر نیست با آرامش در یک جا بنشیند)
• کاهش وزن بدون دلیل یا بدون قصد و اراده بیمار
• تورم غده تیروئید (که توده ای به نام گواتر در ناحیه گلو به وجود می آورد) اما شدت، موارد و دامنه بروز
علائم در افراد مختلف متفاوت است.

علائم دیگر

• نیاز مکرر به دفع مدفوع و ادرار
• قاعدگی بسیار نامنظم و ناچیز حتی ممکن است قاعدگی کاملا قطع شود
• ناباروری
• کاهش میل جنسی
*اگر مبتلا به بیماری دیابت هستید، ممکن است علائم بیماری مانند تشنگی شدید یا خستگی با پرکاری تیروئید تشدید شود.
در این بیماری تیروئید بسیار فعال است و ترشح هورمون این غده یعنی تیروکسین، افزایش می یابد که درصورت شدت به آن تیروتوکسیکوز 19 می گویند. این عارضه در زنان بیشتر از مردان بروز می کند. نشانه های آن شامل اضطراب، تپش قلب، کاهش وزن، افزایش اشتها، عدم تحمل گرما، اسهال، و اختلالات قاعدگی است.

عوارض پرکاری غده تیروئید

پرکاری تیروئید، به ویژه اگر درمان نشود، خود عوارضی دارد؛ از جمله این عوارض نارسایی احتقانی قلب و طوفان تیروئیدی (که عبارت است از بدتر شدن ناگهانی تمام علایم که یک اورژانس تهدیدکننده زندگی است) را می توان نام برد.

مصرف چه غذاهایی به بهبود پرکاری تیروئید کمک می‌کند؟

نحوه تغذیه افراد مبتلا به پرکاری غده تیروئید تأثیر بسیار زیادی بر سلامت تیروئید دارد. به همین دلیل درصورتی‌که به پرکاری تیروئید مبتلا هستید لازم است بدانید چه غذاهایی برای بدن شما مفید است. در ادامه با این غذاها آشنا می‌شوید. ماده معدنی ید در ساخت هورمون‌های تیروئید نقش اساسی دارد؛ بنابراین رژیم کم‌ ید به کاهش هورمون‌های تیروئید کمک می‌کند. این غذاها را به رژیم روزانه خود اضافه کنید:
• نمک های کم ید
• گوشت های تازه که از قصابی خریداری شده
• چای و یا چای‌های گیاهی و آب طعم‌دار
• نان های خانگی که از نمک ها و روغن های بدون ید استفاده شده
• سفیده تخم‌مرغ
• عسل
• سبزی ها و میوه های تازه (اما مقدار اسفناج و بروکلی آنها کم باشد)
• سبزیجات یخ زده به شرطی که فاقد نمک ید دار باشد
• جو و محصولات به دست آمده از غلات و ماکارونی ها بدون مواد افزودنی و حاوی ید
• آجیل های بدون نمک
• سیب‌زمینی‌ها
• پاپ کورن های آماده به شرط نداشتن نمک های ید دار
• روغن های گیاهی
• شکر، مربا، ژله، شربت افرا
• کراکرها یا نان های فطیر بدون نمک
• ید موجود در بدن ماهی های آب شیرین ،کمتر از ماهی های آب شور هستند.

سبزیجات کروسیفروس (cruciferous vegetables)

سبزیجات کروسیفروس و انواع دیگر سبزیجات می‌توانند از استفاده صحیح تیروئید از ید جلوگیری کنند. این سبزیجات می‌توانند برای پرکاری تیروئید مفید باشند:
• جوانه و ریشه‌های گیاه بامبو
• کلم‌برگ
• کلم بروکلی
• جوانه بروکسل
• کاساوا
• گل‌کلم
• کلم پیچ
• خردل
• شلغم زرد

غذاهای حاوی آهن

آهن برای بسیاری از عملکردهای حیاتی بدن ازجمله سلامت تیروئید مهم است. بدن به این ماده معدنی برای انتقال اکسیژن به سلول‌ها نیاز دارد. کمبود آهن با پرکاری تیروئید در ارتباط است؛ بنابراین، مهم است در رژیم غذایی خود، غذاهای حاوی آهن را در نظر بگیرید. برخی از این غذاها عبارت‌اند از :
• لوبیا خشک
• سبزیجات دارای برگ سبز
• عدس
• آجیل و خشکبار
• مرغ و بوقلمون
• گوشت قرمز
• دانه‌ها
• غلات کامل

غذاهای حاوی سلنیوم

غذاهای سرشار از سلنیوم به تعادل سطح هورمون تیروئید کمک می کنند و از تیروئید در برابر بیماری‌ها محافظت می کنند. سلنیوم به جلوگیری از آسیب سلول و سالم نگه‌داشتن تیروئید و سایر بافت‌ها کمک می‌کند. منابع غذایی خوب سلنیوم عبارت‌اند از :
• آجیل برزیلی
• دانه‌های کوسکوس
• دانه‌های چیا
• قارچ
• چای
• گوشت، مانند گوشت گاو و گوشت بره
• برنج
• سبوس جو دو سر
• مرغ و بوقلمون
• دانه‌های آفتابگردان

غذاهای حاوی روی

روی به شما کمک می‌کند از غذا برای تأمین انرژی بدن استفاده کنید. این ماده معدنی همچنین به سلامت سیستم ایمنی و تیروئید کمک می‌کند. منابع غذایی روی شامل موارد زیر است :
• گوشت گاو
• نخود
• پودر کاکائو
• بادام‌هندی
• قارچ
• دانه کدوتنبل
• گوشت بره

غذاهای حاوی کلسیم و ویتامین D

پرکاری غده تیروئید باعث ضعف و شکنندگی استخوان‌ها می‌شود که با درمان می‌توان توده استخوان را بهبود بخشید. ویتامین D و کلسیم برای ساختن استخوان‌های سالم لازم است.غذاهای سرشار از کلسیم عبارت‌اند از:
• اسفناج
• کلم‌برگ
• لوبیا سفید
• کلم پیچ
• بامیه
• آب‌پرتقال غنی‌شده با کلسیم
• شیر بادام
• غلات غنی‌شده با کلسیم

ویتامین D نیز در این غذاهای کم ‌ید یافت می‌شود

• آب‌پرتقال غنی‌شده با ویتامین D
• غلات غنی‌شده با ویتامین D
• جگر گاو
• قارچ
• ماهی چرب
استفاده از چربی‌های غیر لبنی در رژیم غذایی کم ‌ید اهمیت بسیار زیادی دارد. این چربی‌ها عبارت‌اند از:
• روغن بذر کتان
• روغن‌زیتون
• روغن آووکادو
• روغن نارگیل
• روغن آفتابگردان
• آجیل و بذرهای بدون نمک

ادویه‌ها

برخی از ادویه‌ها و گیاهان دارای خواص ضدالتهابی هستند که می‌توانند به محافظت از عملکرد تیروئید و متعادل‌سازی آن کمک کنند. با استفاده از ادویه‌های زیر علاوه بر اینکه به غذای خود طعم می‌دهید، خاصیت آنتی‌اکسیدانی ادویه‌ها را نیز به غذای خود اضافه می‌کنید:
• زردچوبه
• فلفل سبز
• فلفل سیاه

افراد مبتلا به پرکاری غده تیروئید از مصرف چه غذاهایی باید اجتناب کنند؟

• نمک های ید دار، نمک های دریایی، جوش شیرین
• هر نوع ویتامین یا مکمل هایی که حاوی ید باشد مانند جلبک کلپ و دالس ومکمل آلگومد
• غذاهای دریایی مانند ماهی ،سوشی ، سخت پوستان ،کلپ یا جلبک های دریایی
• غذاهایی که حاوی افزودنی هایی مانند کار آگی نان، آگار آگار، آلژینات یا نوری هستند
• غذاهای نمک سود و مانده مانند ژامبون، ماهی دودی،ماهی آزاد،گوشت گاو نمک سود شده،ترشی
• کلم،کالباس یا گوشت های سرد
• محصولات نانوایی از قبیل نان های فانتزی و پودرهای کیک های آماده
• عدم استفاده از رنگ های قرمز خوراکی صنعتی که معمولا به رنگ قهوه ای یا به رنگ قرمز می باشد مانند
• کولاها
• استفاده زیاد از تخم مرغ
• کنسرو سبزیجات (کنسرو سبزیجاتی که بدون نمک هستند مفید می باشند)
• بیشتر شکلات ها (مربوط به ترکیبات شیر می باشد)
• محصولات سویا (سویا سس، شیر سویا، پنیر سویا یا توفو)
• قهوه
• شیر و لبنیات
• پنیر
• زرده تخم‌مرغ
• نمک یددار
• آب یددار
• برخی رنگ‌های خوراکی

غذاهای حاوی گلوتن

در برخی افراد، گلوتن ممکن است با ایجاد التهاب به تیروئید آسیب برساند. حتی اگر به حساسیت یا عدم تحمل گلوتن دچار نیستید، ممکن است محدود کردن غذاهای حاوی گلوتن برای شما مفید باشد؛ بنابراین، مهم است که برچسب محصولات را برای وجود مواد غذایی حاوی گلوتن بررسی کنید. این مواد غذایی عبارت‌اند از:
• گندم
• جو
• مخمر آبجو
• مالت
• چاودار
• چاودم
• سویا
اگرچه سویا حاوی ید نیست، اما مطالعات نشان می‌دهد که گاهی مصرف آن موجب مشکل در درمان پرکاری تیروئید در بدن می‌شود؛ بنابراین توصیه می‌شود که از مصرف غذاهای حاوی سویا خودداری کنید یا مصرف این غذاها را محدود کنید:
• شیر سویا
• سس سویا
• توفو
• خامه سویا

کافئین

غذاها و نوشیدنی‌های حاوی کافئین مانند قهوه، چای، نوشابه و شکلات می‌توانند علائم پرکاری تیروئید را تشدید کنند و منجر به افزایش اضطراب و تحریک‌پذیری و همچنین عصبی شدن و ضربان قلب سریع شوند. اگر کافئین این تاثیر را بر روی شما نیز می‌گذارد اجتناب از مصرف آن یا محدود کردن مصرف آن می‌تواند برای شما مفید باشد. می‌توانید به‌جای نوشیدنی‌های کافئین‌دار از چای‌های گیاهی و آب طعم‌دار استفاده کنید.
پرکاری تیروئید ممکن است همیشه قابل‌ پیشگیری نباشد اما قابل‌ درمان است. مهم است که در صورت مشاهده علائم این بیماری به پزشک مراجعه کنید و تمام دستورالعمل‌های او ازجمله مصرف دارو و تغییرات در رژیم غذایی را دنبال کنید. پزشک به شما کمک می‌کند که با ایجاد تغییرات در رژیم غذایی خود بتوانید تعادل هورمون تیروئید را دوباره به دست بیاورید و همچنین، بدن شما در برابر اثرات پرکاری تیروئید محافظت شود.