واو و یاء بر دو نوع است : معروف و مجهول.


واو و یاء چون کاملا تلفظ شوند آنها را معروف نامند و چون ضمه ماقبل واو و کسره ماقبل یاء را اشباع کنند و واو و یاء را تلفظ ننمایند آنها را مجهول نامند.



1 - واو معروف : فروز، تموز، شوخ، کلوخ، دور
2 - یاء معروف : بیخ، جاوید، تیر، پیش، ریش
3 - واو مجهول : گور، تنور، کور، زور، مور
4 - یاء مجهول : دلیر، دیر، شمشیر، زیر، شیر

مثلا کلمه شیر در صورتیکه بمعنی آشامیدنی معروف باشد یاء آن معروف بوده و تلفظ میشده و این تلفظ در لهجه کردی و لری و در بعضی لهجه های محلی هنوز موجود است کلمه (مورد) درین شعر منوچهری تا حدی تلفظ واو مجهول را معلوم میسازد :

از دم طاووس نر ماهی سر بر زده است
دستککی (مورد) تر گوئی بر پر زده است

که اگر واو خوانده شود شعر ناموزون میگردد

ولی بعد از اسلام که خط پهلوی بدل بخط عربی شد در حروف هجای عربی برای تلفظ واو و یاء مجهول حروف مخصوصی موجود نبود بمرور زمان واو و یاء مجهول مانند معروف خواندند و فرقی که در میان بود برخاست چنانکه امروز دیگر میان واو و یاء معروف و مجهول فرقی نگذارند و هر دو را یکسان تلفظ نمایند ولی در بعضی از دهات و ولایات ایران مانند : کردستان و غیر آن در محاورات هنوز میان معروف و مجهول فرق گذاشته میشود.

---

آموزش قبلی : آموزش دستور زبان فارسی : واو معدوله

---

آموزش بعدی : آموزش دستور زبان فارسی : تخفیف