همانطور که قبلآ اشاره شد، چرخه یک واحد حسابداری با خرید موجودی کالا شروع می شود. در این بخش، ما مراحلی را که شرکت اسمارت تاچ برای حسابداری موجودی کالا انجام می دهد، دنبال خواهیم کرد. شرکت اسمارت تاچ برنامه دارد تا CD و DVD هایی را که از شرکت RCA خریداری میکند، بفروش برساند.

1. شرکت RCA ، که در اینجا فروشنده است، کالاهای CD و DVD را تا محل شرکت اسمارت تاچ حمل می کند و در همان روز فاکتوری را به اسمارت تاچ تحویل می دهد. فاکتور در واقع درخواستی است که فروشنده (RCA) طی آن مبلغی را از خریدار (اسمارت تاچ) تقاضا می کند. به فاکتور صورتحساب نیز گفته می شود. شکل 5-3 صورتحسابی را نشان می دهد که شرکت اسمارت تاچ از شرکت RCA دریافت کرده است.
   
2. بعد از اینکه فاکتور دریافت شد، شرکت اسمارت تاچ مبلغ آن را به شرکت RCA پرداخت می کند.
   

خرید کالا

ما در اینجا از یک فاکتور واقعی استفاده می کنیم تا فرآیند خرید را تشریح کنیم (شکل 5-3). فرض کنید که شرکت اسمارت تاچ در تاریخ 3 ژوئن 2013 کالاها را دریافت کرده است. شرکت اسمارت تاچ خرید نسیه خود را به شکل زیر ثبت می کند:

حساب موجودی کالا، که یک دارایی می باشد، تنها برای کالاهایی استفاده می شود که توسط شرکت اسمارت تاچ خریداری شده اند و شرکت در نظر دارد تا آنها را به مشتریانش بفروشد. ملزومات، تجهیزات، و سایر داراییها در حسابهای مربوط به خودشان ثبت می شوند. به یاد داشته باشید که موجودی کالا یک دارایی می باشد تا زمانیکه به فروش برسد. ما کالاها را به ارزش ناخالص آنها، با روش ناخالص، ثبت می کنیم (مبلغ کل فاکتور قبل از تخفیف) . یک روش جایگزین، روش خالص می باشد، که در سایر دوره های حسابداری در مورد آن بحث خواهد شد.

تخفیف خرید

خیلی از شرکتها برای پرداخت زودتر مبلغ کالاها یک نوع تخفیف به مشتریانشان می دهند. که به آن تخفیف خرید گفته می شود. شرکت RCA از شرایط اعتباردهی 15/3 ، خالص در 30 روز، استفاده می کند، که معنای آن اینست که اگر خریدار طی 15 روز از تاریخ فاکتور، اقدام به تسویه فاکتور بنماید از 3% تخفیف برخوردار می شود (اگر هزینه حمل و نقل داشته باشد آن هزینه شامل تخفیف نمی گردد) . در غیر اینصورت، کل مبلغ فاکتور باید ظرف 30 روز تسویه گردد. این شرایط اعتباری می تواند بصورت 15/3 30/n نیز بیان شود.

معنای شرط 30/n اینست که اگر طی 30 روز از تاریخ فاکتور، پرداخت صورت بگیرد هیچ تخفیفی ارائه نمی گردد. اکثر شرایط اعتباردهی که تخفیف را ارائه می دهند، شامل دوره تخفیف دهی می باشند، و همچنین تاریخی برای انقضای تخفیف دارند. گاهی اوقات، شرایط اعتباردهی بصورت eom (end of the current month) ارائه می شوند که معنای آن اینست که تا پایان ماه جاری باید فاکتور تسویه گردد.

اگر شرکت اسمارت تاچ طی دوره تخفیف فاکتور را تسویه کند (وجه آنرا پرداخت کند)، ثبت مربوط به پرداخت وجه نقد به شکل زیر می باشد:

این تخفیف باعث بستانکار شدن حساب موجودی کالا می گردد، زیرا تخفیف پرداخت زودتر از موعد فاکتور، بهای تمام شده واقعی کالا را کاهش می دهد، این مطلب را می توانید در حساب T زیر ببینید:

حساب موجودی کالا

به مانده حساب موجودی کالا توجه کنید، 679$، این مبلغ دقیقآ مبلغی است که برای پرداخت کالا در تاریخ 15 ژوئن 2013 پرداخت شده است.

اگر شرکت اسمارت تاچ بعد از سپری شدن دوره تخفیف اقدام به پرداخت وجه نقد می کرد چه اتفاقی می افتاد(مثلآ در تاریخ 24 ژوئن 2013)؟ در آن صورت، شرکت اسمارت تاچ بایستی مبلغ کامل فاکتور، یعنی 700$، را پرداخت می کرد، ثبت آن به شکل زیر می باشد :

برگشتیها و تخفیفات خرید

شرکتها به مشتریانشان اجازه می دهند که ، کالاهای معیوب، آسیب دیده، یا بهر صورت نامناسب، را به فروشند بازگردانند (پس بدهند). این مورد برگشت از خرید نام دارد. به عنوان یک جایگزین، فروشنده ممکن است بجای پس گرفتن کالا مبلغی را بعنوان تخفیف برگشتی به مشتری پیشنهاد بدهد. تخفیفات خرید، به خریدار اعطا می شوند تا انگیزه ای باشد که کالاهایی را که طبق سفارش نبوده اند نزد خود نگه دارد و پس نفرستد. این دو مورد، برگشتیها و تخفیفات خرید، بهای تمام شده موجودی کالای نزد خریدار را کاهش می دهند.

فرض کنید، که شرکت اسمارت تاچ هنوز مبلغ فاکتور شرکت RCA که در تاریخ 3 ژوئن 2013 صادر شده بود را پرداخت نکرده است. و دوباره فرض کنید که یک مورد از CD های خریداری شده طی فاکتور (شکل 5-3) طی حمل و نقل آسیب دیده است. شرکت اسمارت تاچ کالاهای معیوب (در اینجا CD) را به شرکت RCA برمیگرداند و ثبت برگشتی خرید را به شکل زیر انجام می دهد:

همچنین برای مواردی که تخفیف برگشتی به خریدار اعطا می گردد، ثبتی مشابه ثبت فوق صورت می پذیرد. تنها تفاوت بین برگشتی خرید و تخفیف خرید در اینست که ، در وضعیت تخفیف، کالای معیوب را نزد خود نگه می دارد. شکل 5-4 که یک تخفیف خرید در آن منعکس شده است را ببینید.

هزینه های حمل و نقل

کسی باید هزینه های حمل کالا از نزد فروشنده تا نزد خریدار را بپردازد. در قرارداد خرید طی عنوانی با نام شرط FOB (free on board) تعیین می شود که هنگام حمل و نقل کالا از فروشنده به خریدار، چه کسی باید هزینه حمل و نقل را بپردازد. شکل 5-5 این مورد را نشان می دهد:

• فوب مبدا (FOB shipping point) بدین معناست که حق مالکیت کالا در مبدا به خریدار می رسد. در این وضعیت، خریدار (مالک کالاها در مبدا) هزینه های حمل و نقل را می پردازد.
  
• فوب مقصد (FOB destination) بدین معناست که، حق مالکیت کالا در مقصد به خریدار می رسد. در این وضعیت، فروشنده (مالک کالاهای در حال انتقال) معمولآ هزینه حمل و نقل را می پردازد.
  

هزینه های حمل ونقل می تواند هزینه های حمل کالاهای خریداری شده، و یا هزینه های حمل کالاهای فروخته شده باشند.

• هزینه های حمل و نقل کالاهای خریداری شده (Freight in)، هزینه حمل کالاها به محل انبار خریدار می باشد، بنابراین، هزینه حمل و نقل به کالاهای خریداری شده اعمال می گردند.
  
• هزینه های حمل و نقل کالاهای فروخته شده (Freight out)، هزینه حمل شامل هزینه حمل کالاهای خارج شده از انبار است که برای مشتری ارسال می گردند، بنابراین، هزینه حمل و نقل کالاهای فروخته شده به کالاهای فروخته شده اعمال می گردند.
  

هزینه های حمل و نقل کالاهای خریداری شده (Freight In)

در هزینه های حمل و نقل کالاها، شیوه فوب مبدا متدوال تر است. در این شیوه خریدار مالک کالاهایی است که در حال حمل و نقل می باشند، بنابراین، خریدار هزینه های حمل و نقل را می پردازد. از آنجاییکه پرداخت هزینه حمل و نقل ، هزینه ای برای بدست آوردن کالا می باشد، هزینه های حمل و نقل کالاهای خریداری شده، بخشی از بهای تمام شده کالاها می باشد. در نتیجه، هزینه های حمل و نقل کالاهای خریداری شده حساب موجودی کالا را بدهکار می کنند. فرض کنید شرکت اسمارت تاچ در تاریخ 3 ژوئن 60$ بابت هزینه های حمل و نقل می پردازد، ثبت آن به شکل زیر می باشد:

هزینه حمل و نقل بهای تمام شده خالص کالاها را به 660$ افزایش می دهد، شکل زیر حساب موجودی کالا را نشان می دهد:

حساب موجودی کالا

تخفیف ها فقط بر روی کالاهایی که از فروشنده خریداری شده اند محاسبه می شوند، در اینجا 600$ ملاک تخفیف است. تخفیف ها شامل هزینه های حمل و نقل نمی شوند، زیرا بر روی هزینه حمل و نقل تخفیفی وجود ندارد.

طبق فوب مبدا، برخی مواقع فروشنده به منظور راحتی مشتری هزینه حمل و نقل را می پردازد و بهای آن را در فاکتور ذکر می کند. فرض کنید، برای مثال، شرکت موزیک گرک در تاریخ 20 ژوئن 2013 به میزان 5.000$ کالا خریداری می کند، که هزینه حمل و نقل آن 400$ می باشد که با فاکتور همراه می شود، و در شرایط فاکتور، شرط 5/3 30/n ذکر شده است. ثبت آن به شکل زیر خواهد بود :

اگر شرکت موزیک گرک، در طول دوره تخفیف پرداخت را انجام بدهد، درصد تخفیف فقط بر روی 5.000$ اعمال می گردد، و نه بر روی مجموع فاکتور که 5.400$ می باشد. مبلغ 400$ هزینه حمل و نقل واجد شرایط تخفیف نمی باشد. بنابراین، تخفیف 3% مبلغ 150$ می باشد (یعنی 3 درصد از 5000$). ثبت مربوط به این فاکتور در تاریخ 25 ژوئن 2013 به شکل زیر می باشد:

بعد از انتقال اطلاعات از دفتر روزنامه به دفترکل، حساب T موجودی کالا به شکل زیر می باشد، همانطور که می بینید، موجودی کالایی که طی این فاکتور توسط شرکت موزیک گرک سرمایه گذاری شده است برابر با بهای پرداخت شده بابت آن، یعنی 5.250$ می باشد:

حساب موجودی کالا

هزینه های حمل و نقل کالاهای فروخته شده (Freight Out)

همانطور که قبلآ اشاره شد، یک هزینه حمل و نقل کالاهای فروخته شده، هزینه ای است که توسط فروشنده پرداخت می گردد تا کالاها را به انبار مشتری منتقل کند. هزینه های حمل و نقل فروش کالا، هزینه تحویلی است که به عهده فروشنده می باشد. هزینه تحویل کالا، بک هزینه عملیاتی است و باعث بدهکار شدن حساب هزینه تحویل کالا می گردد. هزینه های عملیاتی هزینه هایی هستند که در عملیات اصلی یک شرکت رخ می دهند (به غیر از هزینه بهای تمام شده کالاهای فروخته شده). فرض کنید، شرکت موزیک گرک در تاریخ 23 ژوئن مبلغ 100$ بابت هزینه حمل کالاها به محل انبار مشتری اش می پردازد. ثبت مربوط به این پرداخت به شکل زیر می باشد:

خلاصه ای از برگشتیها و تخفیفات، تخفیفها، و هزینه های حمل و نقل

فرض کنید، شرکت اسمارت تاچ مبلغ 35.000$ کالا خریداری می کند، 700$ از کالاها را برمیگرداند، و از 2% تخفیف پرداخت در دوره تخفیف برخوردار می گردد. همچنین شرکت اسمارت تاچ مبلغ 2.100$ بابت هزینه حمل و نقل کالا می پردازد. شکل زیر به صورت خلاصه بهای خالص موجودی کالای شرکت اسمارت تاچ را نشان میدهد.

حساب موجودی کالا

---

آموزش قبلی : آموزش حسابداری از مبتدی تا پیشرفته: عملیات بازرگانی چیست؟

---

آموزش بعدی : آموزش حسابداری از مبتدی تا پیشرفته: فروش موجودی کالا