تعاریف زیادی از برنامه نویسی وجود دارد، اما تعریفی که من از برنامه نویسی دارم اینست: "برنامه نویسی اینست که از کامپیوترها بخواهیم مسائل ما را حل کنند."

در اینجا دو عبارت کلیدی و مهم داریم:

• شما: بدون برنامه نویس (شما)، کامپیوترها چیز بی مصرفی بیشتر نیستند. آنها کاری را انجام می دهند که شما از آنها بخواهید.
  
• حل کرن مسأله ها: کامپیوترها صرفاً ابزارهایی در اختیار شما می باشند. درست است که شاید ابزارهای پیچیده ای باشند اما هرگز چیزی اسرار آمیز یا جادویی نمی باشند: دلیل وجود کامپیوترها اینست که کارها را ساده تر کنند.
  

برنامه های کامپیوتری (نرم افزارها) چیزی هستند که منجر می شوند کامپیوترها کار کنند. بدون وجود نرم افزارها، کامپیوترهای مدرن امروزی فقط دستگاه هایی هستند که الکتریسیته را به گرما تبدیل می کنند. این نرم افزارها هستند که منجر می شوند سیستم عامل کامپیوترهای شما اجرا شوند، شما در اینترنت جستجو کنید، ایمیل بفرستید، بازی کنید، فیلم تماشا کنید، تقریباً همۀ کارهایی که با کامپیوترتان انجام می دهید، نتیجۀ وجود نرم افزارها می باشد.


برنامه نویسی یک کار خلاقانه است: همانطور که هیچ روش درست یا نادرستی برای کشیدن یک نقاشی وجود ندارد، برای حل کردن یک مسأله نیز هیچ روش درست یا غلطی وجود ندارد. شما گزینه هایی دارید که باید انتخاب کنید و ممکن است به نظر آید که یک روش از روش های دیگر بهتر است، اما این هرگز بدین معنا نیست که روش های دیگر اشتباه می باشند! با داشتن مهارت ها و تجربه های درست، یک برنامه نویس می تواند نرم افزارهایی بسازد که بی نهایت مسأله را حل کنند، از گفتن اینکه قطار بعدی شما کِی می رسد تا پخش آهنگ مورد علاقۀ تان، همه می توانند در قالب یک نرم افزار باشند. تنها محدودیت ممکن تخیل شما می باشد. برای همین هم هست که من عاشق برنامه نویسی هستم.

یک برنامه چگونه کار می کند؟

هنگامی که برای کامپیوتری برنامه ای را می نویسید، مجموعه ای از دستورات را به آن می دهید که در هر مرحله کامپیوتر یکی از آنها را، دقیقاً همانطور که به آن داده شده است، انجام می دهد. اگر به یک کامپیوتر بگویید که درون چاهی بپرد، این کار را انجام می دهد!


برای کامپیوتر فرقی نمی کند که چه دستوراتی را به او می دهید، او فقط اجرا می کند. بدون هیچ خستگی و بدون هیچ غر و لند و شکایتی! کامپیوترها برای انجام کارهای تکراری که باید بارها و بارها انجام شوند، عالی هستند.

ساختارهای اصلی در برنامه نویسی

برای اینکه دستورات را به کامپیوترها بفهمانیم، سه ساختار کلی داریم:

1. ساختار توالی: دستوراتی که به کامپیوترها داده می شوند، به ترتیب اجرا می شوند.
   
2. ساختار انتخاب: این ساختار، کامپیوترها را قادر می سازد تا بسته به شرایطی که برنامه نویس ها تعیین می کنند کارهای مختلفی را انجام دهند.
   
3. ساختار تکرار: انجام یک کار تکراری، به هر تعداد مرتبه که برای کامپیوترها تعیین شود.
   

توانایی دادن ورودی ها به کامپیوتر و ذخیره سازی داده ها را به این سه ساختار بیفزایید تا ببینید چه حجم زیادی از مسائل را می توانید به سادگی حل کنید.

زبان های برنامه نویسی

متأسفانه کامپیوترها زبان هایی مثل فارسی، انگلیسی، و ... را نمی فهمند، بنابراین مجبور هستیم که از زبان های برنامه نویسی استفاده کنیم تا بتوانیم دستوراتی را به آنها بدهیم.

زبان های برنامه نویسی بسیاری وجود دارند که هر کدام از آنها محاسن خاص خودشان را دارند. برخی از زبان های برنامه نویسی برای انجام برخی وظایف بهتر عمل می کنند اما هیچ زبان برنامه نویسی خاصی وجود ندارد که بتوانیم به عنوان بهترین زبان برنامه نویسی معرفی اش کنیم.

برخی از زبان های برنامه نویسی مانند زبان پایتون برای اهدافی عمومی طراحی شده اند و از این رو می توانند گسترۀ زیادی از مسأله ها را حل کنند. به عنوان مثال هایی از برخی زبان های عمومی دیگر می توان زبان C، زبان Ruby، زبان Java، و زبان BASIC را نام برد.


بد نیست بدانید به برنامه های کامپیوتری کد نیز گفته می شود و از این رو به برنامه نویسی کدنویسی نیز می گویند.

برخی مزایای یادگیری برنامه نویسی

یادگیری برنامه نویسی کار آسانی نیست و من بنا ندارم به شما دروغ بگویم. با این حال، در مقایسه با برخی رشته ها و مشاغل، یادگیری برنامه نویسی آنقدرها هم سخت نیست. علاوه بر آن یکسری مزایا هم دارد که شاید در تمامی مشاغل دیگر یافت نشوند:

• برنامه نویس ها در شغل هیجان انگیزی کار می کنند و هر روز با چالش های جالب و تازه رو به رو هستند.
  
• برنامه نویس ها این شانس را دارند که برای خودشان کار کنند، هر چند ساعت که بخواهند کار کنند، و این شانس را دارند که اگر بخواهند از خانه کار کنند.
  
• در مقایسه با خیلی رشته های دیگر، مثلاً پزشکی، یا رشته های مهندس خاص، یادگیری برنامه نویسی به مراتب کار آسانتری است. شما حتی بدون رفتن به دانشگاه نیز می توانید با گذراندن یکسری دوره های آموزشی و البته تلاش و پشتکار، این مهارت را بیاموزید.
  

رشته های تخصصی مختلف در برنامه نویسی

وقتی وارد دنیای برنامه نویسی می شوید، با رشته های تخصصی مختلفِ فراوانی مواجه می شوید که می توانید به دلخواه به یکی از آنها ورود کنید. در اینجا سعی می کنم چند تا از این تخصص ها را با شما در میان بگذاریم.

برنامه نویسی وب

برنامه نویسان وب برنامه هایی را می نویسند که در مرورگرها اجرا می شوند. این برنامه ها هرچند می توانند با زبان های برنامه نویسی مختلف طراحی شوند اما یکسری ویژگی های عمومی و مشترک دارند که در همۀ این زبان ها یکسانند.

برنامه نویسی نرم افزارهای تحت سیستم عامل ویندوز

در این شاخه از برنامه نویسی با یادگیری یکسری مهارتها و زبان های برنامه نویسی، اقدام به طراحی نرم افزارهایی خواهید کرد که در سیستم عامل ویندوز اجرا شوند. همانطور که می دانیم سیستم عامل ویندوز سهم زیادی از کامپیوترها و لپ تاپ های خانگی و اداری را در دنیا دارد و برای همین نرم افزارهای فراوانی نیز برای آن نوشته شده و البته همچنان نوشته می شود.

برنامه نویسی موبایل

کمتر کسی را می توان یافت که یک گوشی هوشمند در جیبش نباشد. در دنیای موبایل چند سیستم عامل مشهور و جا افتاده مانند اندروید و آی او اِس اپل داریم (البته در حال حاضر)، که کار برنامه نویس موبایل طراحی نرم افزار برای این محصولات می باشد.

سایر تخصص های برنامه نویسی

امروزه در دنیای برنامه نویسی تخصص های فراوان دیگری نیز وجود دارند، از جمله مدیریت پایگاه های داده، تحلیل و آنالیز داده ها، هوش تجاری، و ...